Friday, December 19, 2008


PEACE
(Lemna leh Muanna)

# Peace comes from within, don’t seek it without. – Gautama Siddhartha (Founder of Buddhism)
# If you want make Peace. You don’t talk to your friend, You talk to your Enemies. –Moshe Dayan (Israeli Military Leader and Politician)
# Non Violence is only for the Braves –Mahatma Gandhi.


_______________________________________________________________

Khovel in Lemna leh muanna asui lai in, Leitung pumpi a Gam leh nam lamkai kichi ten lemna leh muanna thu a gen lai un a innmun a lougam te uah Zauna, Kitha- kimatna, Hiamngamna, Shina, Gitlouna leh Sualna bukim ten thunei khum in a haasuo ngai vawt sih uhi. Lemna ,Muanna chi a a geen geen lai un, Muanna sui a atai lai un, Leitung pumpi kituah na ding thu gen na in tha leh lungsim tampi seng in kilutuo jen in a geen ua hinanleh a gam alei ua akile kia chiang un galvan chi tuamtuam , thauvui thautang leh a dangdang MIHING tha na ding, matna ding a chijathuai pipi a bawl ua , ahoi josem bawl ding dan angaituo ua atam thei bang abawl veve uhi.

Ei gingtu kichi Tapidawte a ding in I hundampa Mangpa Jesu Khris hing pianni champha I lawp na ding uh hun ahing nai heaiheai ta a, lung leen bang ahuai ngap mama hi. Ahing tungpai ding Khrismass leh Kumtha toh jong ki jawitawn jong hi sim veve in thu tamlou lungsim a umte sung jual lei I chi man ahi. Tam Mass pen eite a ding in tahsa leh hagau a I ki suhhalna leh I ngahlaa pen uleh a thupipen hunkhat ahi hi. Ajiah pen khenkhat a ding in Sa neh na ding ahing hi ding a, khenkhat a ding in nihteen puansil tha neini ahing hi ding hi. Tuachi ma bang in khenkhat a ding in I hundampa I Mangpa Jesu tam leitung a nang leh kei mikhial te tan ding a sa leh sisan a leitung a ahing kumsuh hun chiemtena champha ahi hi. Vantual nuosie a a Itt mama amite hundam ding a Bethlehem a Bawng Inn sung a hing pianni ahi man in. I Mangpa , Lemna Leeng pa ahing pian nin Van a Angel ten ‘Leitung ah Lemna leng hen’ chiin zaila a sa uhi. Tuni a I gen ut pentah ahileh Lemna chi ahi hi.

Tunai leh tumasang a I gam a sil tung te nuo et kia talei, 26/11 (Mumbai Terror Attack) bang, ahisih leh Khrismass kuonkuon a Innlam Gari bandh neunou te bang (Nagaland apat…..) te bang. Lemna kipumkhatna, Ittna ahisihleh Muonnna jieh ahina diei?? Hilaijang lou eee… Lemna leh Muanna a ding a amelma lianpen sulnuo ahi bou hi.

Gingtu, Pasian hattungnung misiangthoute ihi na uah eiten I maban uah sep ding leh bawl ding poimaw mama tamtah in ahing ngah hi. I Laisiangthou in ahing hil ma bang in Ki Ittna khu michin a ding a I leiba uh ahi a, Lemna leh muanna , bitna chite pen I sui ding mai hilou a adel a I del thaw ding uh thupiah ahihi.

Lemna I chipen a man bei ahi laijang sih a, mantam tah ahi hi. A mantam ahiman in a man I pieh uh a kul leh poimaw ahi. Lemna pen a mu/nga a haa a , akep jong a haa a a etkol jong a haa hi. Hinanleh a mansuo / haasuo ding a bailam mama kia hi Ahi tah leh Lemna I chichi uh pen bang ahi talawm a?? Hei a hing kipan a bang chi kep a bang chi et kawl ding a tai chi bang dohna thupi tah a um hi. Bang in Lemna a paallut a dal a diei chi bang jong dohna poimaw tah ahi.

Lemna pen mual leh taangte, Nei leh Lam , Sum leh Pai te , Mipil misiamte ahi- sih leh Khovel/Leitung lamkai te a pat a hing ki pan ding ahi laijang sih a nangma a hing kuon a a nangma ahing kipan ding ahi bou hi. Nangma, Nang apata hing kipan khia a nanga bei mai lou a, nang a kipat a jam khia a pah leh gaa suong a jam koi ding ahi bou hi. A patna, a khatna nang nahi hi. Lemna leh muanna ,bitna ding a kalbi masa pen nangma nahi. A khatna nahi ding ahi a nahi hi. Sap ten ‘One is the mother of Millions’ a chi bang ua nang a khatna pen a bul nahi hi.Tambang ma khat A thousand miles journey begins with a single step jong aki chi hi.

Ahi. Tam leitung ah Lemna Thuhun thupi tahtah ki siam in hiamngam theina khut jah thauvui thautang leh a dangdang te bawl sut jop lou a tuote a suhsiat a ahoi thei lam bang ding a bawl leh siamleh jah pen poimaw tawh nanleh apoimaw penpen lemna galpa- Hiamngamna pen mihing lunggel a pat a hing kipan ahi chi I thei siam mama masah uh a ngai a, a poimaw pen ahi. Tambang lungsim tawng a gitlouna pen Buddhist sakhuo ham in “ Gamsa hina” (animality) a kichi hi. Tam gamsa hina ah mihing a ding in hoina, phatna leh khantouna , ki ittna leh I mihinpi te ittna chite a ding in mun a nei sih hi. Leitung a hiamngatheina khutjah tengteng thauvui thautang te subei in phiatmang nanlei tam I lungtang tawng a I gamsa hina I pai khiat siang kilkel lou a ahi leh bangma a phattuomna a um sih ding hi. I lungsim , I lungtang tawng a pat a ki siamthana a um lou a hi leh a panna bei leh bangma lou ahi giap ding hi.

Hiamngamna pen bang chi tuh in gapha in phungching tawh nanleh a hoina, akilawmna leh a dihna malmal a umsih hi. Silkhat poupou ah hiamngamna in guoljou lawching in tung ta nanleh a tawpna pen nikhat ni chiang in lawsapna, manthaina ahi veve hi. Hiamngamna pen mi meipuo te ki butna ahibou hi. Pu Mahatma Gandhi in siamtah in “ Nonviolence is not a cover for cowardice, but is the supreme virtue of the brave… Cowardice is wholly inconsistent with nonviolence….. Nonviolence presuppose the ability to strike ……. Truth ang nonviolence is only for the braves” achi hi. Greek te thupil khat in “ Fortune favours only the braves” a chi hi. Unaupa David Vumlallian Zou. Dr in a lai gelna ‘Lungsim leh nehsuina jalenna gam ah(???)’ chi ZSP Shillong Silver Jubille magazine ah “……… khantouna I chi chi jong muanna leh bitna minkhem (alias) maimai ahi”ana chi hi.

Ei Khristian te sakhuo mai hilou in leitung a sakhuo um teng teng in ‘ thuojaw na,jaidamna,ki ittna chite a thuhun te ua thupi pen leh ki hilna lianpen in a nei chiat uhi. Tuochiin “Mihinghina kitaitena” (Humanitarian Competition) aki pi bawl chiat hi. Tam ki taiteh na ah chitahna leh tahpanna chite lamsang a ki thuhilna pen gualjawna ding a lampi um sunsun ahi.

Khovel pumpi, I gamsung, namsung, innsung, khosung, vengsung leh mimal chiet a lemna leh muonna ahing um thei na ding pen koima a hing kipan ding ahi lai jang sih a , tuoleh gamlaa tah a vasui koi ding jong ahi tuon samsih hi. Tam lemna pen nang ma a um khinkhian ahi bou hi Nang a hing kipan ding ahi . Eima chiet a pat a hing kuon ding ahi jo bou hi.

Ahing tunng pai tading I hundampa, I tanpa I Mangpa Jesu Khris hing pian hun I lawp na uh Lungdam Pawi leh hun hing paijel in ahing puoh ding Kumtha in I lah uah lemna leh muuonna bitna te hing puoh ta hen.

Van neiy nuom un,Tanpa hing pei……… David tapa, Kumtawn a pa, LEMNA LENGPA ahi..



© Copy Right ShangSamte
www.zabelleivangkhua.blogspot.com

Read more...

SAMTE KHANGTHU BELAPNA

Wednesday, December 17, 2008

SAMTE KICHI AHONG PIAN KHIAKDAN

Pu. Siavang tapa lianpen Pu. Singgou Samte taangsam tu in Pu Titou chikhah Pu Tuhjan/Thuton kumpi opkhumna mun Kholjang/Kholkip (Kalimyu, Burma) munah Taangsam tuin anapang hi. Huaijiakin miteng in Tangsampa taangsamte anachih uh leh tuni tana “Samte” kichi minpai denta hi. Kholjang/Kholkip muna Pu Samte laphuah khat hiai anuai ahi (in Thadou):-

Khulkon namtin janggop na kholjang muna,
Sinlung chihnan jingvai chang kahom me,
Kholjang muna Pu Thujan/Thuton vakhosatnin,
Phungtin cheng in liemthing bang abelle,
Thujan mangpa kasangin jin umang touvin,
Jingtin chengin awthongjin kasamme,
Jingtin chenga awthonga kasap leo,
Phungtin cheng in Samte pa eitie je,
Phung kisema ma vaa bang paote,
Vaa bang paotoh jaithabat thogon ning,
Kei kapenna singhang min lojang thangsa,
Setlei tolkon kachunga che umlou.

Pu Samte in hiai la anaphuah hun hi Pu Chongthu khaangsut na bu a kimudungzui in A.D. 102 khong hi dingin record kimu hi aziak tuh KHUUL (China) gama ahong taikhiak lai un Burma ah hong lut in Pu Thuton/Thujan toh gam/khua hon sat in akumpi nanuai ah taangsam in anapang hi. Tun hiai Kholjang mun pen (Kalimyo) kichi ta a hiai kiimlak ah Samte Nam tampi teng lai uhi.

SAMTE MALNEU HONGPIAN KHIAK DAN

Pu. Siavang tapa nihna ‘Samte Malneu’ kichih pa leng amin dik hilou hi, aneu lai in lou kuan na ah alawmte toh singkung khonga akimol uh leh kia in apheiguh tatbal kha in alet tanpha in amal/aphei neu den in miten Samte Malneupa chiin sapnan zangden kha hi zaw ahi. Amin ahihleh MANGKAI ahi. Pu Samte Mangkai in Pheisam/Dawi sahkhua anazuui in inn ten lou ten ah kuamah ana englou hi, sial leh ganvulh hau mahmah in nuamtakin zu-leh-sa nein ana khosa hi. A sahkho biak Pheisam/Dawi , ak (chicken) sin leh alung a ana biak sekpen ngai sak/phawk pha nawn louin zu-leh-sa kia ne in dawna huchin Pheisam thangpai in atate aban ban in that ta hi. Huchin, Samte Mangkai hong beidongin a Upa Samte Singgou vasamin thilom dan hilhvekin a Upa Samte Singgou in Tellongbal leh gam maitang goikhawmin ak sin leh alung toh goikhomin Pu. Samte Mangkai inn tual ah nahtang teh phahin huai tungah zu-ning sunkhumin Pheisam khum in anathat tahi. Pu. Samte Mangkai kipak lua in Upa laa khat phuah khum hi.

Chiinmang Singgou athimthu kasandale’
Dei vonchoi cheng maltongpan kisanta,
Maltong nang thimthu themjom chiin,
Mang themjom, Chinmang themin tumthing along na suohtai.



Hiai laa Pu Samte Mangkai in a Upa Singgou anaphuah khumin kipak mahmah in Sial(mithun) ana gou in Zu ana luup hi.

SAMTE TONGKOI HONG PIAN KHIAK DAN

Pu. Siavang tapa thumna ‘Samte Tongkoi’ kichipa leng amintak hilou hi. Amah aneulai in atongki anaboh tankha in asiat damin koi dena huai ziaka akhomite’n tongkoipa Samte tongkoipa chiin anasam den uhi, amin tak SOMTHAT ahi.

SAMTE JONGGIL HONG PIAN KHIAK DAN:

Pu. Siavang tapa lina ‘Samte Jonggil’ kichipa leng amintak hilou hi. Amintak ahihleh ‘SAMTE MUNSAT’ ahi. Nidanglai in kuaman jonggil meh dingin bawl ngeilou ahihmanin amau ana bawlsek in meh din ana huan seka huai ziakin miten ana zawn houna a ‘Samte jonggil’ chia anasap uleh tunitan a kimin loh denkha hi.

SAMTE SATE/SATET HONG PIAN KHIAK DAN:

Pu. Siavang tapa ngana ‘Samte Sate/Samte Satet’ kichipa leng amin tak hilou hi, amah hi samat asiam ziakin mitten satet/samat siampa ‘Samte Sate/Satet’ chiin anasam ua tuni tana ‘Samte satet’ chia minloh a ana om den kha hizaw hi. Amin tak ahihleh ‘SAMTE VUMHANG’ ahi.

SAMTE NGAMAN/NGATE HONGPIAN KHIAK DAN;

Pu. Siavang tapa gukna ‘Samte Ngaman/ngate’ kichipa leng amin tak hilou hi, amah hi nikhat anii in ngaman ding in sawla himahleh aman a nga mat te atamzaw aselgu a huaiziakin a ‘Samte Ngaman/Samte ngatepa chiin minloh/sam ua, tunitan a kisam den kha hizaw hi. Amintak ahihleh ‘SAMTE DOUHEL’ ahi.

ZINGKHAAT HONGPIAN DAN LEH DOUTUKAI AKICHIH NASAN:

Pu. Zingkhaat/Doutukai akichih ziak ahihleh Pu. Doutukai hi galhat leh mihangsan mahmah Lushai Hill ah aomlai un Pawi galna dou in mihangsan mahmah leh gaal makai in anapang in ana minthang mahmah khat a nahihman in Pu. Zingkhaat hi Lushei (Mizo) ten Doutukai chiin amin ana vuah uhi.
Huan ah, Pu. Zingkhaat leh innkuante Khuul apata hongpawt in Lushai Hill lam manoh lai un a Sanggamte nihna apanin gukna tan in zuinuam louin Singngat suahlam pang zuiin anaki heisan ua tunitanin ana kikhen den khata uhi. Simgam lama a omlai un Ngenkhua saatin laa khat Pu. Zingkhaat in ana phuak hi:

Kazua mangin teichil pamah pai,
Chiin nih thum toh Ngenkhua, dohin tamna e,
Zaideih katoina, ka khua Ngenkhua, dohin tamna e,
Ngenkhua tungah tusuan phokbang zam ingh,
Chin toh tuai toh khohlouh ah maazaam ingh,
Gal tang khuaibang hang hang ing,
Kavou sumlu tusing bangtan naam temtoiin sulah zui ing,
Lei dou nang sumlu leh aw kavon sumlu khuamual ah suang,

Pu Siavang in pianpih sanggam khat anei a, amin Pu Zathang ahi. Pu. Siavang in Pu Samte (Singgou) a suanga, Pu. Samte (Singgou) in Pu Zingkhaat a suanga. Pu. Zingkhaat in Pu Tongthang a suang hi.

1. Pu. Siavang in tapa pasal 6(guk) suang hi, a akizomdan hiai nuai abang ahi:
(i) Samte Upen Singgou
(ii) Samte Malneu Mangkai
(iii) Samte Tongkoi Somthat
(iv) Samte Jonggil Munlet
(v) Samte Sate Vumhang leh
(vi) Samte Ngate Douhel.

Pu. Siavang suan tapa upen suante hiai anuai a bang in:
1. Pu. Samte Singgou’ tapa Chinkhothang
2. Pu. Chinkhothang’ tapa Hatphung
3. Pu. Hatphung’ tapa Tongjing
4. Pu. Tongjing’ tapa Phungdou
5. Pu. Phungdou’ tapa Jingtong
6. Pu. Jingtong’ tapa Vungjing
7. Pu. Vumjing’ tapa Hentong
8. Pu. Hentong’ tapa Zingkhaat (Doutukai in Mizo)
9. Pu. Zingkhaat in suan tapa 4 (li) nei hi amaute anuai abang ahi.

Pu Siavang suan Pu. Zingkhaat in tapa 4 (li) leh tanu 2(nih) nei hi.Amaute akizomdan in hiai bang ahi.
(i) Vungnei (ii) Tongthang (iii) Nguldam (iv) Khomching
(v) Sumkai (vi) Amdong

1. PU TONGTHANG TATE

i. Pu. Tongthang’ tapate (i) Pu.Kaivel, leh (ii) Pu. Damgou
ii. Pu. Kaivel’ tapate (i). Pu. Thangnok , leh (ii) Pu.Kaikhopau
iii. Pu. Thangnok’ tapate (i) Pu. Veltual, (ii) Pu.Lianvung, leh (iii) Pu. Paukhojam
iv. Pu. Damgou’ tapa (i) Veldong
v. Pu. Veldong’ tapate (i) Pu. Gouzaneng leh (ii) Kamkhogin
vi. Pu. Kaikhopau tapa (i) Pu.Veljathang.

Notes: Hiai tan a khang 13 (sawm leh thum) a khekhia ahi. (13 generations)

2. PU NGULDAM TATE:

i. Pu. Nguldam’ tapate (i) Pu. Khatlian leh (ii) Pu. Ngulgou
ii. Pu.Khatlian’ tapa (i) Pu.Haugou
iii. Pu.Haugou’ tapa (i) Pu.Nengzagin
iv. Pu.Ngulgou’ tapate (i) Pu.Khamzalian, (ii) Pu.Kampau, (iii)Pu.Liankham,
(iv) Pu. Songkam leh (v) Pu.Tongpu

3. PU SUMKAI TATE;

i. Pu. Sumkai’ tapate (i) Pu. Sumkhopau leh (ii) Pu. Khatkam
ii. Pu. Sumkhopau’ tapate (i) Pu. Kaigin leh (ii) Pu. Pumkam
iii. Pu. Kaigin’ tapate (i) Pu. Kaithang leh (ii) Tualkhothang
iv. Pu. Khatkam’ tapate (i) Pu. Kaithuam, (ii) Pu. Dongkhogin, (iii) Pu.Veljapau leh
(iv) Pu. Chinjalian.



4. PU AMDONG TATE:

i. Pu. Amdong’ tapate (i) Pu. Khatngil leh (ii) Lianphung
ii. Pu.Khatngil’ tapa (i) Pu. Dongthang
iii. Pu.Dongthang’ tapate (i) Pu. Ngilkhothang, (ii) Pu.Thanglian, (iii) Pu.Phungzakham
iv. Pu. Lianphung’ tapate (i) Pu. Khamkhosiam, (ii) Pu. Chinpu, (iii) Pu. Ginjathang,
(iv) Pu. Thonpu leh (v) Pu. Tunjalian
v. Pu. Khamkhosiam’ tapate (i) Pu Pungthanmang leh (ii) Pu Thangkhanmung.




1. Pu. Siavang suan Pu Zingkhaat tapa khatna Pu Tongthang suan leh paakte:-

Pu. Tongthang in azi Pauzaching toh tapa 3 (Thum) leh tanu 1 (khat) nei uhi. Amaute:-
(i) Kaivel (ii) Nemniang (iii) Damgou (iv) Sumthang

Pu. Kaivel in azi Lutvung toh tapa 2 (nih) leh tanu 3(thum) nei uhi, amaute akizomdanin:-
(i) Thangnok (ii) Khomnem (iii) Hoihchin (iv) Kaikhopau (v) Nemhoih

Pu. Thangnok in azi Niaching toh tapa 3 (thum) leh tanu 3 (thum) nei uhi, amaute akizomdanin:-
(i) Veltual (ii) Lianvung (iii)Dimkhoi (iv) Manvung (v) Paukhozam
(vi) Chiinthuam

Pu Veltual in azi Dimkhozam toh tapa 3 (thum) leh tanu 4 (li) nei uhi, amaute akizomdanin:-
(i) Khoizavung (ii) Dongpum (iii) Ngaikhovung (Iv) Kaizaniang (v) Chingkhoniang
(vi) Thangzachin (vii) Ginzalal

Pu Veltual in azi masa toh tapa 1 (khat) nei uhi, amin Nokzakham

Pu. Veltual in sawnkha in tapa khat nei hi, amin Velthang

Pu Lianvung in azi Nianzangai toh tapa 3 (thum) leh tanu 5 (nga) nei uhi, amaute:-
(i) Chingkhohau (ii) Thangchinhang (iii) Vungkhoching (iv) Manniang (v) Dimching
(vi) Thangkhanlam (vii) Vungngaihniang (viii) Thianmuanlal.

Pu Paukhozam in azi Ngaikhoman toh tapa 6 (guk) leh tanu 6 (guk) nei uhi, amaute:-
(i) Dongkhoching (ii) Khoizachin (iii) Tualzalian (vi) Vungzakhup (v) Thangkhomang
(vi) Lhaikhoniang (vii) Vanlalbiak (viii) Vungzaniang.

Phamsate:- (i) Nokzapau (ii) Thangzavung (iii) Thangzalal


# Pu. Tongthang tapa nihna Pu Damgou suan leh paakte hiai anuai abang te ahi:

Pu. Damgou in tapa nih leh tanu nih nei hi, amaute hiai anuai a bang:
(i) Songngul (ii) Niangvung (iii) Nemdam (vi) Veldong

Pu. Veldong in azi Vungkhoniang toh ta 3 (thum) nei uhi amaute:-
(i) Gouzaneng (ii) Kamkhogin (iii) __________

Pu. Gouzaneng, Burma Tumu khua ah tenghi.

# Pu. Kaivel tapa nihna Pu Kaikhopau suan leh paakte hiai anuai a bang ahi:-

Pu. Kaikhopau in azi Chiinlam toh tapa khat leh tanu nih neihi amaute:
(i) Ngaizavung (ii) Velzathang (iii) Chinnem

Pu. Velzathang, Nagaland Makokchung ah khosahi.

2. Pu. Siavang suan Pu Zingkhaat tapa nihna Pu Nguldam suan leh paakte:-

Pu. Nguldam in azi Jamnem toh tapa nih leh tanu nih nei uhi. Akizom danin:-
(i) Telvung (ii) Khatlian (iii) Zoukhol (iv) Ngulgou


Pu Khatlian in tapa khat leh tanu thum nei hi, akizom danin :-
(i) Nemchiin (ii) Haugou (iii) Vungzangai (iv) Ngaithuam

Pu. Haugou in tapa khat leh tanu li nei hi, aki zom danin:-
(i) Thuangzagin (ii) Nengzagin (iii) Liansonvung (iv) Ngaikhanvung (v) Ngaizaniang

@@@Pu. Nengzagin

# Pu Nguldam tapa nihna Pu Ngulgou suan leh paak te hiai anuai abang te ahi:

Pu. Ngulgou in tapa nga lehl tanu khat nei hi, amaute:-
(i) Nemkhovung (ii) Khamzalian (iii) Kampau (vi) Liankham (v) Songkam
(vi) Damchinlian (vii)Tongpu.

Pu. Khamzalian in azi Nianglhan toh tapa li leh tanu guk nei uhi. Amaute:-
(i) Dimhau (ii) Goukhenpau (iii) Ngaikhanchin (iv) Tunzadal (v) Nianzachiin
(vi) Paukhansiam (vii) Songoukham (viii) Ngaithiankim (ix) Ngaikhanvung (x) Ngaithianmang.

Pu Kampau in tapa khat leh tanu li nei hi, amaute:-
(i) Gouginthang (ii) Vungkhanman (iii) Lalzahau (iv) Dimzavung (v) Thuamlunding.

Pu. Liankham in tapa li leh tanu thum nei hi, amau te:-
(i) Dimlamching (ii) Gouminthang (iii) Vungngaihlian (iv) Thangbiaklian (v) Liankhansing
(vi) Liansuankim (vii) Chongminlian.

Pu. Songkam in tapa thum leh tanu nga nei hi, amaute :-
(i) Dingngaihching (ii) Gouchinlian (iii) Vumkhanngak (iv) Vunghoihkim (v) Paulianding
(vi) Lianhauvung (vii) Vumsuanding (viii) Chinlianmang.

Pu. Damchinlian in tapa kua leh tanu nih nei hi, amaute:-
(i) Thiankhannem (ii) Lianminthang (iii) Sumkhanlun (iv) Tunmuanthang (v) Goulalding
(vi) Niangneichong (vii) Khambiaklian (viii) Khailampau (ix) Paulunmang (x) Lallianchin
(xi) Khantanlian.

3. Pu. Siavang suan Pu Zingkhaat tapa Thumna Pu Sumkai suan leh paakte:-

Pu. Sumkai in tapa thum leh tanu nih nei hi, amaute:-
(i) Sumkhopau (ii) Chingou (iii) Khatkam (iv) Thiangvung (v) Telza-

Pu.Sumkhopau in tapa nih leh tanu nih nei hi, amaute:-
(i) Kaigin (ii) Pumkham (iii) Nemzangai (iv) Ngaikhoi.

Pu. Kaigin in tapa nih leh tanu khat nei hi, amaute:
(i) Khaithang (ii)Tualkhothang (iii) Vungchinniang

# Pu Sumkai tapa nihna Pu Khatkam suan leh paakte:-
(i) Kaithuam (ii) Dongkhogin (iii) Velzapau (iv) Chinzalian (v) Vungkhoniang
(vi) Chingzangai.





4. Pu. Siavang suan Pu Zingkhaat tapa Li na Pu Amdong suan leh paakte:-

Pu. Amdong in azi Phalhoih toh tapa nih leh tanu nih nei uhi, amaute:-
(i) Thiangdam (ii) Khatngil (iii) Telchin (iv) Lianphung

Pu Khatngil in tapa khat leh tanu nih nei hi, amaute:-
(i) Dongthang (ii) Vungnem (iii) Nokluan

Pu Dongthang in tapa thum leh tanu giat nei hi, amaute:
(i) Ngilkhothang (ii) Thanglian (iii) Dimzavung (iv) Nemkhoman (v) Chiinzaniang
(vi)Phungzakham (vii) Chingzahoih (viii) Niangzaching

# Pu Amdong tapa nihna Pu Lianphung in tapa nguk leh tanu nih nei hi, amaute:
(i) Ngilzam (ii) Khamkhawsiam (iii) Lalzapau (iv) Kamchinpau (v) Thangman
(vi) Thawnzachin (vii) Tunzalian
__________________________________________________________
http://samtephungpi.webs.com/
Copyright ©2008-Atung a Samte Khangsutna phalna bei a teisawn

Read more...

ZOD to ZYO

Thursday, November 27, 2008

ZOD Meeting Notice (emergency) for ZYO Delhi

ZOU ORGANIZATION DELHI
65/R, Lok Sabha Qtr., Vasant Vihar, New Delhi

EMERGENCY MEETING NOTICE
November 23, 2008
Zou Youth Organization (ZYO) Gen. Hqrs. in its Cabinet Meeting dated 20th November 2008 resolved vide their Resolution No.1 that ZYO Delhi Branch be established. They have, therefore, requested the ZOD, ZSP Delhi Branch and other persons concerned to establish ZYO Delhi Branch and directed Pu Chinlunthang, Project Secretary, ZYO Gen. Hqrs. to convene a meeting for the purpose.
In compliance with the directions of the ZYO Gen. Hqrs. Pu Chinlunthang convened a meeting of ZOD & ZSP Delhi Branch at 1700 hors on 23rd November, 2008 at the residence of Pu T. Zamlunmang Zou (H/No. 586, Munirka, New Delhi) which was attended by 20 persons. Besides the Convenor Pu. Chinlunthang, the meeting was also attended by Pu. Ginsuanhau, Advisor ZYO, Pu Dalthang and Pu Manglianthang as observers-cum-representatives of the ZYO Gen. Hqrs.
The issue of establishing ZYO Delhi Branch by replacing ZOD was deliberated for about 2 hours and all the members who attended the meeting unanimously agreed to establish the ZYO Delhi Branch immediately. However, considering the poor attendance and the fact that all the Executive Members of ZOD and ZSP Delhi Branch as well as most senior members of the Zou community in Delhi are not present, Pu Khakhai Zou, ZOD Chairman, (though aware that the decision could have been taken and implemented then and there), suggested that another meeting may be convened by ZOD so as to have wider consultation and consensus on the issue. Accordingly, an Emergency Meeting of the ZOD & ZSP Delhi Branch is hereby convene to discuss and decide the one important agenda i.e. “Whether or not to establish ZYO Delhi Branch by way of replacing the ZOD” at the time and venue given below:
Meeting Venue : 65/R, Lok Sabha Qtr., Vasant Vihar, New Delhi (residence of ZOD Chairman).
Date : Saturday, 29th November, 2008,
Time : 1700 hrs.
All the members of Zou in Delhi and its surrounding areas are, hereby, informed and requested to make it convenient to attend this important meeting without fail.
Naseppi uh,
T. Thangminlien
Secretary, ZOD.
Copy to : 1. All Executive Members of ZOD;
2. All Executive Members of ZSP, Delhi Branch.
3. All Senior Members of the Zou Community viz. Pu. Khamchinpau Zou, Pu. Philip Thanglianmang, Pu. T. Dodou, Pu. S.K. Mung, Pu. Hauliankap, Pu. Lunminthang etc.
4. Pu. Chinlunthang, Pu. Ginsuanhau, Pu. Dalthang, Pu. Manglianthang – ZYO Gen. Hqrs.








http://groups.yahoo.com/group/zokuawmthawnhttp://groups.yahoo.com/group/ZouWorkshop

Read more...

JUBILEE AMBASSADORS

Sunday, October 12, 2008

JUBILLEE AMBASSADORS
(Voice of Gen-X Zou)
ZSP Ghq GOLDEN JUBILLEE 2008OPINION POLLZogam a JUBILLEE DAH gin ngai ahing gin toh kituoh in tam a nei a te en detdet in na ngai daan pie in. A NAMBAT TUNG AH ( please tick -(P)Yes/Ing (O)No/ih (N)No Idea/ Ngaidaan nei sing

1. Tu jubilee kum , hun paisa a I nam a ding a sil bwal khel ana umkha te leh poimaw bawl khah lou na um kha te ki ngaidam tuona kum hithei leh a chi dam huai ding hi.
2 Kum 50 champha (golden jubillee) apat in lung ki tuah tah in namdang sa dang te del del lei ki makhel jou nalai ding hi.
3 ZSP in Total Literacy Campaign leh Coaching mama hing ha bawl pen leh hoi sang.
4 Zou Pasalte 90% laisiem( educated) hiva chi ka gingta hi.
5 Zou numei te laisiem a ngai sih.
6 Zougam ah Numei Pasal laisiemna lai theina a paoimaw daan aki bang /kikim hi
7 Zounam in Sangsie te ngaisang daan leh zaatat a ki siemta hi.
8 Zogam in Lamkaimi- thutah,laisiem,pill eh hangsan a tul maw hi.
9 Zou taten Singngat taang ,dung –le-vai khellem aki gal mu thei ta hi.
10 Laibu,News , Magazinechite sim leh a man pieh taima Nam ihi hi.
11 ZLS deidaan leh paidaan taangpi te lai gel na llam ah aki jui chiet thei hi.
12 ZSP lamkaite pel leh hat uh kasa hi.
13 Zou Thai, Zotal Leh Zou Paupu Party te sil bawl khiet ,sep khiet te uh pahtat huai kasa hi.
14 Zougam ah Laisiengthou leh Laabu khat I tawi khawm theini uh ahing tung ngei ding hi.
15 Zou taten lam tuamtuam ah lamkai leh mawpuoh na late pahtawi daan, tawisang daan leh zaa thuop daan aki siem hi.
16 Zou minam in Kamsiem –kampha zah daan , sil hoi bawl ut na le tawmngaina te ki vat/ tasam naial deu hiau I bang hi.
17 Hun leh hunlou umlou a I nam poimaw sang a I mimal sil dei leh deidaan ngai thupi zaw gige , a gam leh nam itt I tam seng hi.
18 Zou Media Group – Zou Workshop(Zou Creative Workshop),Tongshaan,Zolengthe,zokuomthawn.Zopatong,Zou News, Zhouheisa, Pu-zo,zspnet,Zoheisa saitute ki letsahpi a huai hi.
19 I nam sung a lamkai tuomtuom ten a mawpuohna uh a jawthaw jou na uhi.
20 Sakhuo a gingtu dettah,,thuum mi tamna,Pasien toh kizopna hoi nei a Psian nam a nei minam, a thuum minam ihi na hi.
21 ZSP Study Forum leh Library hing pien khiet pen khantouna khat ahi.
22 Zou Sangnaupang pawlpi (ZSP) a um nah leh ZSF hing umbe a ngai nalai thou hi.
23 Vaisaithei,mipil khat –le –ni ki tuohlou jieh in I na in a thuoh law , baa law in a muolphou kha lenghi.
24 ZouMinam khu gal bawl ut , Gal dei nam ahi sihhi.
25 Pasian thu awi,Nu le pa thumang,sangsiete leh U zawte zaatat daansiem laisim leh nasep taima Zou khangtha ki tam nalai hi.
26 Haidawi, Thangkhal, Gamngai,Khuongnung I chi teNam min ahisih hi.\
27 Zou tate khovel gam tuomtuom ah I ki thejah thei uh I minam hamphatna ahia, nikhat ni chiang in Zogam ahing hing kia ngei ding hi.
28 Zoumite’n banglambanglam vai a saina uah tou khawm va diam a ngaidaan sung khawm a kikup khawm a ki houlim hithiet aki siem hi.
29 Hangsan tah a na sem a thule la veh ding lam tuomtuom a a siemna pilna nei khangtha nempi ZSP in hing vawh khe nalai ding hi.
30 Damtheina leh ki mawlna (Sports) ngaipawimaw nam ihihi.
31 Zou nam in nam dang leh naujawte ki siet ding keh jah ding a dei ngai sihhi.
32 Pasian sil thawnpieh Pilnba siemna , talent kiselgu tamtah phawl khiet a hasot a kawhmu a phungvuh ngai nempi a um hi.
33 ZOMA leh Zogam Leidi Party te ngaisang huaika sa hi.
34 Mi pel leh sil bawl thei tah,nanleh bawlsawm/pei khollou te sang in Zukham Sa kham mi ginaloudan a I koi te jieh in I minam in mualphou na leh baasapna a tuoh tam jaw hi.
35 Ei Laibu simte toh mi laibu simte kikhai seng nalai, ZSP Library leh Archive phuang vua ngai/vai.
36 A hun ahing tun tahtah chiang in Pu Zou hah le suon a khangui ana kembit tuten tawndan-ngaina ,lai-lehgou,lagui-laham,ham-lah-pau,chite pansan in khang guihing ki sut ding hi.
37 Namdang khenkhatte in Khangthu a chi uh(phuoh thu/tawm) toh Zou khangthu in kibahlouna ,ki lamdan na tah khat a nei hi.
38 Midang Sa dang, melma ngaidam theinai lou, ngai dam sawmlou nam te ihi.
39 Pasian eilama a pan a, a the a khang lung kituoh a I pan khawm siusiau nah pouleh I nam tung ding ding ihi.
40 ZOU A KA PIANG KHA KA KIPAH VA NGUT HI.

Read more...

i was there

Tuesday, July 1, 2008



Hinkhuo bang a ta lawmlawm ei??

By:Apashang

Mihing, Tahsa leh sisan a hing ihi nalai man in khat veivei chiang bang in I lungel paisual kha dehdeh in ahilou ding tantan bang ki gelkha jel hi. I lungel,I ngaituona ten saupi hing tun thei jel a,I theilou kal in ki val kha dehdeh jel hi.

Hunpaisa te I ngaituo a, ahing tung dingte leh tu-le-tu hun a I hinkho man dante bang,ahisih leh Innsung thu,khotaang thu,khat leh khat kal thu, khat toh I kal thu bang, mikhat in simmaw leh nuaiet tah a ahing eng hou khah te bang I tou mun a muang chiang tah in I ngai tuo kha lethi. Tuotham lou in , I Itt pente, I ngai pen te , I ki muanpi pen te bang I gintat ahing ban lou chiang un bang, Sil I deilou lam lam a ahing kihei chiang in bang,ahi sih leh thuthang hoilou tuomtuom te bang, ihi louna khat a ngamthw tah a ahing kingaw a, ahing ki minsiat sah chiang bang in khgat vei vei thang pai man in ei leh ei ki thangpai suo mawh in I lung bang neu kha dehdeh jel hi.

Tam bang hun leh dinmun a I din khah chiang in ei le ei bang I ki ngaisia a,beidawng I ki sa a,bangma lunglutna ahiei thanuam na hiumhim kineilou in I maban,I ngaituona bang miel I sa uhi. Tuochiin I ki ngaituotuo a, tuomi in ei leh ei ahing ki mudaa sah tuntun a,naa ki sa mama in I lungsim leh I tahsa tanpha in baa law in ki jawngkhal jou phial mawh hi. Tuochieng in ngaituo tuo lou dinmg te I ngai tuo gent ah lou in I genlou ding I sahlou ding te bang I geen kha a I sa kha jel uhi. I hinkhuo I ning a, thasiat huai bang I sa tuntun hi. Migin um Job bang bang in I pian ni bang I hamsiet ut a, piang vangsie I ki sa a, tamlei tung ah ki piang daa ta maimai l;eh I chi hun bang a tam hi. Beidawng in Uimaw gam phu ki bang in bang phu ki banga a I maban bing in kinepna bei iki sa uh hi.

Awww…… bang ding ua nang piang sah sese ua na ta ua nang nei sese uh ahiei, bang ding a kei sese? Midang kei lou bang ding a taa a ana neilou? Hi bang lawmlawm tuoh ding a na ta ua nahing nei uh amah.. chi bang in ki phun in ki ham kha thei a, ei sangsang a lungkham jaw leh buai jaw I nu leh I pa te bang ki phunsan in ki tomsan ngap kha jel mawh hi. Tua chi ma bang in I Ittpen I ngai pen, Izi-Ita -I U I nau, I sangam te tung tan a jong bang ki haahiam ngap mawh hi. Ki ittna ki ngaina , ki khotuona, ki hawmthawna chite jong bang a a phattuom na leh a hoina uh um a I ham ua ki nei a um sese a, mihing in kinei a poupou diei??? I hinkhuo su nuam maw thei giap a hing su liang vai sah thei giap hilou amah I chi hun uh bang jong um tham hi. Amau te ana um daa ta maimai uleh mihing a ding in lunggel nate, lungkham nate jong ana umlou ma ding hiven I chi chang bang uh um hi. Ki Itt ki ngainat, ki deisah nate umlou hileh ki hawmthaw a, ki tai a, ki nialna te leh tuote ngaituona hun ding jong umlou ma ding hiven maw bang I chi tuntun uhi. Bang ding a tuote eite hing sugenthei, suliangvai maimai ding ua I nei uha vahuau uh adiei bang I chi ngap hi. Ahima hi. Dih ma.

Ahin, Tamte khu hinkhuo su nuam a etlawm sah leh thanuam huai sah tu tejong ahi veve uhi., Hin khuo I chi pen laimai bang a hia, I sin ding uh ahi. Gal bang a hia, I dou ding ua I jaw ngeingei ding uh ahi. Lawm hoi tah ahi, I ki Pawlpi ua I genthei I hah sat nite ua hing suhat tu leh hing thaniuaam sah a hing hing sah tu ding ahi. Thamlou in aki heng lele thei sil ahia, a lep tuah daan leh a lep dan I sing ua I siam ding uh ahi. Hinkhuo I chi pen hinkhuo ahi.Hinkhuo.

Hinkhuo pen tam bang mai ahi lai in, ka sim siam thei sih a, ka sim ngap sih a, ka joujou thei mama sih a, ka thei chian thei tuon tahtah sih hi. A ki heng lele sil ahi man in hun chin, phat chin in ka lem tuoh jou gige joujai sam sih hi. Ahin, tam jou jou in khup khel leng, hinkhuo I chi a thei lou leh a tang lou, a amu kha lou pa/nu himai ding kahi giep hi. A jieh pen ama a gim thei sih a, a tawl mawng mawng sih hi. Jau a nei sih a, ahang san mama a , buan ngam gige ding ahi sih hi. A jieh pen kei ma hinkhuo thei siamlou pa/nu kahia,ka sinlai ahi bou hi. Lungsim leh tahsa a ka baa chiang in ka joujou mama sih a, kaki buan ua,ahing sial lia jel a ahing buan a, tuol toh ahing net bet thei jel hi. Thou joulou ding khop a ahing buan lia hun jong a umlou ahi tuan sih hi.

Ka baa seng a, genthei ka ki sa senga, silpaidaan ka thei chiang sipsep jou gige sih hi. Bang pen ka ngaituo a bang jieh tahtah a mawh diei vang thei jou singh. Hing sai non sih un,hing lungkham pipi non daa un len hing disown mai un. Kei pen midang bang loupi kahi chiin thangpai man, Haasiat man, nelsie kisah man, ki taal seng man,ahing ki Itt,hawmthaw, deisah seng man, ka tung a aki nepna uh asang seng seng man,kaki suanlaa man, ka jaalen ut man leh kei leh kei kaki musiat man in leh AMA ka Itt seng man, a tung a kaki suan laa man, ahing Ittman,ka chitlaa man,ka mit maw, duhdah louman , ka lampiel man leh kei leh kei ka ki Itt man in ka Juongai sieng ah aban bang hing tung a bang hing ki geen a abang hing ging ding chi kan leh theimasa loupi in ka geen khe kha tamai hi. Koi laizang in. Mamadeh. Tam mai hilou in ka puoh gih seng man in kei leh kei ka ki tuisa buah sawnsawn na in kaki Switch Off nalai phuot phiangsan hi. Ahi leh bang kang geen ta ding uoi le… chi thuteng ahing kilah in… naa kasa a,bawl khiel mama hiing maw ka ki chiphet hi. Tuochiin ka theilou kal in ka biang kii gel ah ka lungel ahing kijui suh ua….. nunu’n nuam maw sa mama ei……. Nunu sang sangin bobawi in nuamnaw a sa jaw a naa a sa a, thuoh haa a sa a haa a sa tuntun hi.Ngaidam ka ngen a ka kuun a, bang ka maitang ding in ka tawi tadiei ??lah ka awsuo a ging ngap sih mawhaaaa… a ging aki jaa sih.

A bawn un ka Itt a, koima ka teel tuopm sih a koima ka pai thei sih. Khat lah ka tem ahia khat lah ka pai veve ngal aaaaa…..ka laisim ka jou naisih, sepna ding jongh ka mu jou nai sih, mawpuohna ka hau a ka man laa a tua pen lah aki jaa daa pan ahinalai ngal a. Bat a hau a mijousien a migittna jal in a ngaina ua, a ging ta ua a muang mawh uhi. Lianloupi aki neusah ut viel sihhi. Issue nengneng annkam tuithei na khawp anei. Nau damlou in sum-le-pai tamtah a lut a,a seng a, vanman a a khang a a tam deudeu. Tam bang kawmkal ah sum leh pai jongh lah a haa da deudeu hi. Ni zaa sagi leh chi lah a zaa leh sawmnha jong ka pe jou sih. Ki a ahi mawh vang in. Numei teng a ngai daan uh aki bang sih.. Ka juanpi ding leh ka ngui a ka muttut pi ding lawm hoilou kaht ka va munalai hi. Ahing ahing kideh sah a hing gah tah a hingf sai tu jong ahi veve hi. A damtheilou ngen ahi nalai ua a nuimai keng a um tuom sih hi. Ahi na tah uh aki thei tuo sih ua aki bang ahi uhi. Innsung, khop sung,gamsung hattuom sung buaina leh gittlouna saatlouna bwl a sui ngen ngie balam hon lah aaa.


Tambang hunlai in ka pian ding in koiman ahing dong sih hi. Ka pu’n ka pa a dong sih a, kapa’n kei ahing dong tuan samsih hi. Ka thei tan ah koima pa’n a ta a apiang masang in a dong kha sih hi. Deithu a tel thei ding jongh lah ahi tuan samsih a teel thei ding hinanleh koiman a tel sih ding hi. Kabil haa ah, ‘ka ngen a lam ka jawt a, ka gen thei ka haasat ni, ka mangbat ni, kakipah ni, ka tha nuam ni leh bang bang nate ka nei chiang in , thukhen ding lianpi leh thupi tah, thumaimai hilou a thu tahtah te ka nei a ka tuoh ding chiang in kei jong ka huphul a ka daa thei mama ve sam hi.sep ding thupoimaw, buai thei na diingte kanei chiang in KAPA haan ah koima mulou leh theilou kal in ka lung khamna te, ka daa nate,kaki pah n ate ah kava kihila ka va tki theisah a ka va dongh a, ka ngai daan te ka va kum hi. Tuo chieng in ka puoh a jaang a, ka lungkham ,ka mangbat ka he suoh ka thangpai n ate ahing kiem dawm a ahing navaah sah tuon mama hi. Tuonah bangma ka ipp sih a … ka ngen kahi chiang in ka pel kha sih a ka kuan ka tun in ka va kitheisah hi. Ahin tamte ka bawl vang in koima thei ding ka dei sih a akhanglui lungtangh puo a khanglui hin kahi tuan sih’ achi lai te bang ka bil haa ah amang thei nai sih a a chiang mama nalai a, kathei mama nalai a tu chiengchieng in jong ka bil haa ah a ging thei nalai a ka jaa thei nalai hi.


Ahi. Hinkhuo sim pen a bai ahilaijang sih hi. Mawh nopne a jawthaw bawl thei ding ahi laijang sih hi. A jieh pen sil a dei bang in a kai kawi trhei a, gin taat lou na lamalam ah jong a sep thei a a tuonthei mawh hi. Ahin lah, zau ding leh huphul a gal bawl ding vang ahi laijang sih hi. Simmun hoi tah ahia , zil ding,thei ding leh siam diing ahi. Beihun neilou leh a tawpna chi umlou ahi a a ban umum nalailai ahi jing hi.. Ama hinkhua a um laisie suol ding,buan ding ahi jing hi. Tam nah ngaw ding leh mawpai thei ding a um tuom sam sih hi. Ziing nisuoh teng khu Chouna leh Giihna(challenge) ahi jing hi. Na suol ei ahisihleh na ki pekhia (surrender) chipen nag thu ahimai hi. Tambang ki thuhil na kamteng , ki piah jawna leh jaana khu kei a ding in muthei lou a tha hing petu leh hing haamuan tu ahi jing a, tawplou in ahing umpi jing a ahing taisan ngai sih a jong ahing taisan sih ding hi.

Hey!! Never tease me. HIng phin vial sin Kapa um ahi aw…

Tuohun lai khu ka thei jing a ka mang hil sih ding hi. I was there at that moment when the momentum was so high to fell.

Read more...

zodeih gupllai

Tuesday, May 20, 2008

ZOLAUKHA HING PALLUN NA DIN- ZODEI GUOLLAI AH

Shang Samte

Zo mi lou na lwi na pai ten ‘Nang nu/pa mawng mawng Zo hi mawngmawng vateh. Kahing thei hi. Kang thei na khat um’ , ‘lawm zote hi va the maw?’ ahiei… (blah…..blah ….) ang chi ngai uai?? Hing chi ta le uh bang chin na dawng diei?? Zo nahi naki zuumpi kha ngai ei ? ZO te ding in siam na chia,pil na chia ,maw na chia bang na chia hing ki chi leh na lung a thah diei ??? (A dang dawh thei ding geen ding tampi um nanleh hitan in hunsah phot vai maw???.)

ZO la ate nou ngai thei vangei nasai?? A dangte ngai lou gil lou ka chi na hilou in tam a nuai a laa ngai seng ka sah man in kang tah lang hi. A phuohtu, asatu,a producer te jal in Pasian min ngainou ka pahtawi hi. Lawm aw, ana sim suah inlen ana kingai tuo mawngvoi??? Bang bang pi na ngaituona ah ang um ei??? Pu TT Thangpi ZO ham jang siam diah ka sa a , alaa gel hoi ka sa a ka ngai chim thei sih hi.Pu Josheph Suanlien, a ‘aw’ ngai sa in ka bil haa ah a thaam den hi. A picture jongh Zogam mun tuomtuom I tawndaan te bangte ban ah Malaysia ki kap hinalai !!! Gen seng siei. Ana en mawng voi. Kei na bah leh bang bang e pi ngaisun va teh chi ing .

ZODEIH GUOLLAI AH
Phuo : T.T. Thangpi
Sah : Joseph Suan Lien
Limlah : Mihon
Producer : MALAYSIA ZO INNKUON (????)

Tanglai Pu ZO hun a ki pan Tutan vei downg lungzeei sieng ih kibuol zie un
Mite ha tung kaa in gamdiel khai zouta ZO vontowite a mi za lai ah
Ih nammin talowm mansou ding ii ZO vontawi aw

CiillaiI ZOLAI simbu sungh ahh jong, siem thei chiil hawn
ZOHAaM ham sa ci’n giel uh Sangam haw ding thei haa telh haa nan zong leh
ZO vawntoite ii towngsuo hi zumi sih vai Ei a ding aa sien dei hibou

Pu ZO suonte ih nam min uh kem ching vai Ih ZOHAM zong zumpi sih vai
Ih ZO tangthu sut kia vai ZO deih guollia ah Pu ZO vontowi te ih hi vuh
Sien ciepte sa ZO deih nam min Singdang guol aw , ei theipi ta vun

ZO vontawi Sienmang leh minam a ding in Pilleh siamna ittlou in ZO mun zuonvai
Na zowng zawng in nahau zong in Ih minamin tuolkhiet theilou in
Zumpi sih vai a towpna ah ZO, ZO ihi ki khel theilou

Pu ZO suonte ih nam min uh kem ching vai Ih ZOHAM zong zumpi sih vai
Ih ZO tangthu sut kia vai ZO deih guollia ah Pu ZO vontowi te ih hi vuh
Sien ciepte sa ZO deih nam minSingdang guol aw , ei theipi ta vun
(4.22 Minutes)
(with apology to the copyright holders)

Tam a tung a laa a video a a subtitle dan tah hisih nanleh ahitheitan in ahi bang ka jangh hi.

Tam laa in Zo mi laa phuh/sah siam I pu I pate ban ah Pu Thawngpau, Pu Toulpi, Pu Thangkhanlal, Pu Zamkholian, Pu Thangchinkhup, Pu Khamzakap, Pu Mangzathang,Pi Bawiniang leh a dangdang te ban ah I laa sah siam tuamtuam tampi te ka lung ah ahing ki lou sah hi. Amin te uh I gen/giel kim jou sih a ang ngai siam uh jong ka ngen sawnsawn hi. Amaute jal in I ham I kam te thuh daan ,gildan kilawm dante I thei be a I bieh uhi

Genbe nalailai leh Pu TT Thangpi laa in tampi a koval a, a samlap in a bawn in a geen sieng kei phiel hi. I Pusa bieh dan te a hing pan in I nam in man suo lou ding daan, Pasian in eite a ding a a dei ahi dan,I Zo ham,I tangthu,ngaina te uh juun tha kia ding a poimaw daan te tan a bawn in a gensieng kei hi. Tuoban ah thupi ka sah dieh in “Pu ZO vontowi te ih hi vuh,Sien ciepte sa ZO deih nam min,Singdang guol aw , ei theipi ta vun” chi’a hang tah a a geen ngam mama ahi. Tulai ham hileh Gum kasa a, Paa kasa a ,thupi ka sah ban ah COOL kasa dieh hi.

A rejoinder jong hithou, komen jong lah hiveve chi dan in ken jong tamlou kupbe ut ka nei hi. Bangma aki jopna, aki bang na um vateh sih nanleh ka lungsim a um tamlou ka gel khiet man teng giel leng ka ut man ahi jo hi. Ki suanglaa loutah in aw…..

Ka ngaituo leh ZOte pi Literachal,Kalchal chivel a hausa mama te ihi uhi. I pu I pa te hunlai toh te in tuhun a khangnou te I Literachal,Kalchal chi te a nausen bang giep ihi ta uhi. Ka chi na in I pu I pa ten ‘Thu khu Laa ahia,Laa jong Thu ahi’ ana chi uhi. A thu a a genkhiet ngamlou uh, a gensiamlou te uh laa a ana saek lel dan uh ahi. Eiten tuabang in I bawl thei ngel na ding uai???? Bai sa kikhaat mama ding hi. Kei ngel jong I laahaam te a mawl mama khat kahi. Nanleh ka ngaisang thrapz. Thei kim vateh sih nanlengh. Saanneem laate bang bang a geenna e chi I thei lou, I matlou tamta hi. I pu I pa te vang Genius mawngmawng uh maw??? I Literachal,Kalchal leh a dangdang toh kisai deu tam lou ka mai khah dandan in ka ngaidan/du thu saam, ka sunmang te hing lui khe mawng vong. Bang ngaidaan I nei ding uai mah. Hoi nang sah pi ua,thulah tah nang sah uleh aban masawn ding daan sui khawm tou jel vai chiin hing chiel ing. Ban ah bangpi hisih,aki geen geen sa hi na chi ua ,ahisih leh a dihlou a kimlou a um khah jenjen leh kiphalam lou hial in hing kum mai un aw??? KOI.

A. LITERACHAL ah :
1. ZOLAI nidang lai a savun lai a ina kep uh, I Ui ten bangjat ahei ang na ne pi uh,amang bang a I koi uh, Pasian in amangden ding phal lou a Pu Siahzathang tung tawn a ahing pieh kia I ZO LAI MAL uh (A, Ba ,Ou ,Da ,Li, Ga,Pa,Ha,Fi, Na, I ……….. Za,Y ,Laa.) te simtha kia in thei sawm chiet lei bang a chi diei?? I Mison Sang Innte uleh I Gam ua Sang Inn te ua kompolsari sabjek dan in ki koi thei leh bang a chi diei?? Sang kaa nonlou te a ding in ZOLAI sinna ding SangInn khat mawng mawng kiphut/hong leh….

2. LAA BU : I Laa Bupi,Laatha Bu te uh ban ah Khanglai te Phatna late(a khanglai laa deute), Mipi kikhop chiang a I sah uh late,Pasian phatna a laa ki phuah te,kisate(audio keset,CD leh adgg. te) ban ah I Laapawl te uh, khawp thei tan ki khawm hen len abu in a tuom tuom in ahilou tawp in bukhat ah kibawl thei leh (compile), chipen, LaaPawl teng a tuom ah, Naupang laa a tuom ah,khanglai laa a tuom ah, ki bawl thei/jou leh… Tuoban ah I Gamngai laa teuh jong a tuam in ki bawl hen len, Zawl laa/Ki Itt Ki ngai late/Guollel late(????) a tuam in ki bawl leh… LEENLAI LABU kichi khat jong ana ki bawl kha ta hin ka thei hi. Tuami banjom ding in Zawllaa a tha deu teng Leenlai laabu a tuanglou laatha ki siamteng bukhat ah ki bawlbe leh.. Leenlai Labupi ban ah Leenlai Laatha Bu jong a um thei veve ahi. Tuoban ah ahi thei tan a I siam dandan a laa I phuh uh jongh sil hoi nou khat ahi. Ahin, laa phuah,siam chivel mijousie bawl thei vang ahi sam sih hi.

3. LAIBU / THU : (A) I Taangmi te uh : Namlui leh nam Upa ma ihi ding uhi, taangmi jong I haw leulou uhi. Tamte Ipu I pa ten ahing nuasie uh GOU MANPHA ahilam I thei uh pawimaw hi. I taangmi (mythology) te uh abu a I bawl hunta ahi. Ahilou leh Ki manghil siang man ding ahi. Gente na in Khupching leh Ngambawm te tangmi bang, Lengtanghoi tangmi, Mawngphung bawtpa, Lamdil,Galngam leh Hangsai leh a dngg. te bang gelthu a koi hun ahi ta hi. Pu Phillip Thanglianmang in Phudil leh Nantal Tangmi a giel khia a, silhoi mama ahia, chiin tah ka sa hi.
(B) Eiham ma a laibu tuam tuam tampi I gel uhi tulai literachal gal hun ah poimaw ta hi. Pasian thu toh kisai mai hilou in lamchin teng a jong I bawl ua, I gel uh hunta hi. Laiteng a gal dou I pat lou uleh I ham I kam uh shi thei ding hi. The Outlook Magazine ka sim khah na khat ah(a issue nambat vang thei chet non sing…) eima ZO HAM jong ham mangthang ding a kisa hamkam te lah a khat dan in a geen a ka paw naa hi. India maimai a ham mang ding a kisa a sing a sim um ahi lam thei in I ham I jong tuote lah a khat ahia, I SAVE thei na ding in I khut gel, I kam ham I jah ngai mama ta ahi chi manghil sih vai. Lai giel ding in ki han thawn thei chiet lei daahuai lou ding hi. “Koima a siam sa piang ki um lou ahi ban ah Resars bawl te mai lai giel thei ding china um tuonlou ahi” chi ka ngaidaan ahi.
(C) Tuhun ah midang te literachal a I phah thei na ding un midang namdangte lai gel te jong a tam thei pen a I le(translate) uh poimaw hin ka mu hi. A diahdiah in Mangham a ki att,laibu tul thei lou tampi a um a tuate bang eiham in nei thei lei a dei huai hi. Drama chi bang bangham bangham hitaleh let lei I literachal in hau law mama dinghy. Tuoban ah ei ham mama in drama ,play chite bang giel lei val lou ding hi. I gel thei dandan a I gel uh pen I tu I ta khang a ding ua a GOU uh hidinghi.
(D) Ka Sangsia te uh khat in chiemnui thutah in ‘Naga ten Research ha bawl a bawl in Kuki te history a tha sah uhi’ a chi ahi. Tambang pen tulai laigel khang ah sil hithei ahi man in a hunlai pet in ahithei tan in research bawl in I Minam, IHam te tung tangh haa gel in giel thei lei maban a I khetbu hilou in I neh ding ki khawl I hi ding hi. “Unau Thadou ten laa haa phuah seng uh Gangte te’n laa a phauh teng uh Thadou ham a na um jou siang ta , a phuah ding uh um non lou, C Lienzapau khat ana um kha sih leh….” Chi cheimnui na khat ka jaa kha hi. Sil hihei veve khat hin ka koi hi.
(E) Tulai a hamphat huai na khat in Laibu I bawl jou lou tawp in jong News paper te ahiei ahi sih leh Internet chite ah lai I dei bang un I giel thei ta ua, I laigel te uh mi mu ding in I tah langh thei ta uhi. Tamte ahithei tan a ki hasuan ding ahi ban ah a bawl ding daan jong I ki hil uh silhoi ahi. Tuaban ah tam Internet site te ei ham ahi pou leh thu namanlou pou ,milim pou etna sang a I sim uh silhoi ahi. Tuachi leh eiman jong ki phattuom pi mama ding hi.

B. KALCHAL ah :
1.I Tawn daan uah: Tulai in Western kalchal in eima neisa I kalchal kit up tah te nahpi tah in a ne sie a, a Susie hi. I kalchal pen western kalchal lung in a khawn ding kuan ahi ta hi. Tamte pen ahithei tan a I dou ding uh ahi. Ahisih leh kalchal bei,mangthang a ki um khong ding ahi. Ahin tulai leh nidanglai chi khat a um veve a tua pen I buh siam mama ding uh ahi. Ahilou leh ei leh ei ki tuisa buah I suah thei ding uhi. Khristian I hi vang ua Pawi bawl thei non lou, Ton thei nonlou china a um sih hi. Khristian dan a jong tongh thei a pawi bawl thei ahi. I sakhuo un I tawndan uh a suhsiat lou ding ahi. Ahin,kit hoi,ai chi vel I sakhuo u toh ki tuoh nonlou ahi man in I tawp san uh sil sia ahi lai jang sih hi.I Ginna jal ua ahi ding mawng ahi. Tamte I theisiam mama ding uh a pio maw ahi. Ahilou leh Tulai I chichi uh jong I chi man umlou suah ding ahi.
2. I Laa te uh jong I kepbit uh poimaw ahi. ZO ham in a pumpi a gawm in Laa chi tuam tuam,kai daan tuamtuam 16/17 bang a um hi. Ton laa ,shimai laa,Toumun laa, jangta laa,…… laa kaile leh a dngg. te bang ahi uhi. Tamte I pilvang lou a pan I lah ki lou leh bei mang mai ding ahi. A sah dan a kai dan a thei a um lai pet a a mang thei nonlou ding a Record khiat a koi hun ahi ta hi. Cultural Song I chi chiang a Jangta laa leh Laa leh mai mai sah thei ding hi khol lou ding ahi.A diei??? Tuo ban ah tulai a I Tapidaw late te uh jong nidang alai a I Pu I pa te laa kai a kai thei veve thou ahi. Eima ham in,eima laa toh eima laa kai a kai in I Pasian uh phat lei Pasian jong nuam dieh leh kilawm hi. Nuam dieh ding in jongh gintat huai hi. Kei mai hilou, midang tampin jongh tambang ngai dan nei uhi. Ei lah ah ka thei phah tan in Pu Khamzakap in Tapidaw Zaidei Awi Pawl chiin mapan hi. Etton tah ka sa hi. Tuama bangin LEIDI Party te jong pah tat huai uh ka sa a Encourage mama ding in hoi ka sa hi. A School bang hongh thei tuah ule dei huai kasa nalai hi.
3. Upa ten ‘Mihing luang leh Dawl luong mang lou’ a chi bang gual un I pu I pa te pen I mang hil a theiphalou a I um mawh pen silhoi hilou ding hi. Khenkhat in Lungneu huai chi bang ngaidan a nei mai thei uhi. A lung neu man uleh a mawt man uh hiva ka chi lel hi. I pu I pa khang thu. Ei khang thu te I thei mama ngai ahi. Pasal geenlou Numei in jon I thei ding ua hoi ahi. Tawndan khandan, khang thu, I piandan I meendan te I thei ngeingei ngai ahi, singhawm suanghawm a piang ihi lou man un. Tam jieh a I pu I pa ten PUSA a na bieh ih ahi. Ama khangthu theilou khu mimaw leh mibanglou ahi hi.

Tuoban ah, thu dang kia khat ah , ZO te Sien huai lou I ta diei, bang paap khat jong a diei Kawlgam leh Vaigam ah I um ua(Bangladesh ah jong ki um nalai hi) deibang in I gam solkal kibah lou jieh in GAP a um a tuajong a kinthei lam a suh mat ding sil hoi ahi. Hattuam thu in bang, Thu leh laa ah bang I ki nai un iki gawm thei uhi. Laabu kibang ,Laisiangthou kibang bang tawi thei lei ki jop mat thei na thupi tah um ding hi. Tua hileh I khan touna rate uh jong tu a sang in ale li ale nga in khang ding in gintat huai hi. Khat tang in khat dingthei ding a, khat min in khat chi jong hing um thei ding hi. Tuo hileh Zogam hing pallun ding a ki muan huai mama ta dinghy. Tuoban ah Pasian jal in PU ZO suonte jong khovel ninglii ah I um thei ta uhi. Tamte tengteng ki khaikhawm na ding in International Zo Forum chi bang din khiat hithei leh a dei huai hi. Tua hileh Political movement bang jong thupi tah I nei thei ding ua , I neisa uh a shi bang a um, I phawh ding kal ngah laa I Zogam jong thang pha mama in hing gual jawl ngei ding in lam et huai hi. A nai??? Hina maw??? Tua hileh Singneimi thupi tah jong I nei thei tading a,jong I poimaw non sih ding a,a deihuailou dan leh a hoilou dan te ing thei ta ding ua i nei nonsih ding uhi.

IN GOD WE TRUST ZOGAM chithei talei I Pasian uleh I Tunnu Zogam jong nuam samma ding hi ven maw????????

Nang leh kei jal in ahi thei hi. Ahi nai???? Hina lou amah?????

…………Pu ZO suonte ih nam min uh kem ching vai, Ih ZOHAM zong zumpi sih vai,Ih ZO tangthu sut kia vai,ZO deih guollia ah,Pu ZO vontowi te ih hi vuh,Sien ciepte sa ZO deih nam min Singdang guol aw , ei theipi ta vun……………….. ZO vontawi Sienmang leh minam a ding in
Pill eh siamna ittlou in ZO mun zuonvai ,Na zowng zawng in nahau zong in ,Ih minam min tuolkhiet theilou in Zumpi sih vai a towpna ah ZO, ZO ihi ki khel theilou…………………………….

Read more...

mthers zopna


A CHILDHOOD MEMOIR

By Shang Samte

(Based on a real life incident and with apology and good faith, not to make someone uncomfortable or embarrassed and not on any means of personal.)

Tuuh tui kiat lai tah hiin ka thei. Loulampi teng a guatui te leh daitui ki gawm ten a nal sah mama a, pilvangtah a pai lou te a ding in kheng gu taa keh thei na vai ahi.

“ I......eahhhh!!! Ka jau Nu Nu ei jau sam ing ei eeeee.....” chia ki kou aw ging khat ka jaa a, bang khat hi ding ahiei chiin kei jong kin tah in ka va nai phei a ka et leh ... Vawt kaunei jau a kikou ana hi giap hi. Ahi. A jaulou te a ding in vaang bang jong ahi sihma a a jau ngalter a ding in ahileh mawh konn thei na ahi. Nuisat in tuo Vawt ka va lah khiat sah hi. Tuo hunlai tah in kalungsim ah ka neulai ua ka tuah khah sil khat ka manghil theilou ahing kilang hi.

Paa pou hunlai khat ahi. Ka naupang mama nalai ua, nikhat ka lawite toh suinlai in chiim ki sa seng in paa sui ding thu kang geen khe kha ua paa sui ding in bawm khat chiat ki puoh in ka kuon nainai ua,lampi ah ka houlim suh ua ka ul mama mai uhi. Maujau lam ka chi uh ,ka kho hang lam ua kuon kahi uhi. Bilbawh ka tun un paasui ding in gamlah ah ka lut chiat ua paasui kawm in ka ki hou limlim ua ka gintatt sang un paa a tam maa ma mai hi.Papaah,Paatung chite pou hun nailou khat a diei ka thei vateh sih hi.Paanai sante, Paakep,Paasuonglum,Paa ahtui chite leh a dang tampi ka mu ua hinanleh ka gintaat sang ua tam jaw ahi man in Panaai Sante maimai ka laa uhi. Ka Paakep te uh ,ka Paa Ahtuite uh ka mawh pai mai ding uh paammai ka sa ua hon ni inka ki khen ua ka ki dou/sep tuo uhi.

Tomlou kal in ka galvante uh hing bei ta ahi man in kaki khawmkhawm kia ua innlam jawt di daan ka hing ngaituo ta uhi. Vaan a niim sim a guo ju ding a bang hi. Chiang kawt khat ka hing tun un a daam mama mai a ,a dap jou kei hi in ka thei hi. Awlawl in ka vah lele ua lamkiim lampam ka daah kiukiau nalai uhi. Paa Naisante aki mu be kha ei, ahisih leh Paa Suonglum, inn tung chiang a em ding ahilouleh bu tung a up ding chiin. Thakhat in a nukhia lam a pai ka lawite uh khat ang peng ta vevo hi. Bang thu a tai chia ka va nai bawl chiat ata uleh ka lawipa uh Vawt jau ana hi dan ahi. Jau tham jong a ching ma hi. Naate lianpi khat ah Vawt kaunei ka chu uh a dim tah in ana um a tuo tengteng pin ka lawipa uh tawp sawm a ana liah sawm uh ahi tazang hi. A tam mama a sawmlii sawm nga beh pha va ka chi hi.A neu jaw tuom chi ding jong a um tuom sih a hoi tah a aki saan chiang ngel uh khap tantan bang a ki jaan jou va duai uhi. Bang lawtheilou chiin ka bawn un ka mawh et thaw ua, bawl ding pen thei lou in kou ma leh kouma ka ki et thaw mai uhi. Ama pa lah … zau ta seng in bawng nou ki diang a bang tazang hi. Ka nua ngaituo a tuoni khu ka mit haa in a mu nalai hi. A bawm a a paa puah te nasan atheipha non sia a ki diang in a ki dian thaw a a peng jah mai hi.

Nitah in Inn a tuo sunlai a ka sil tuah uh ka ngaituo a ka mit ha a aki luai den a ka ngaituo kha kha a ka mit haa in ka tha mu kiakia hi. Ka um daan a ngim thei sih a uinou veisan khum a chi te uh bang hi ding dan kahi.(bang chi na tah a diei vang tutan in thei chiang tahtah nai sing). I mu thei lou in ka ki piapia a ka nu jong lung dawng in bang ahiei khat a dihlou um hiding a giing taa hi ding hi ven awl nou tah in ahing kaina a, “ bawi, a bang chi na hiei???... bang dia I m thewilou a ki piapia na hiei???” chi in mei ahing heh sang a “awleh uilii khat hou um amah leh” chiin ahing vel a , ka maisuo a mu in a lun hi maw a, ‘bang chi na hiei, a jauna mah?? Bang ahiei geen in” chiinahing koi a, tuo chiin ka lung ahing muangdeu hi. Dam tah a ahing houpi na ‘aw’ te tuni tan in ka jaa thei nalai hi. Tuochiin suun lai a ka sil tuoh uh, ka jau dan te , leh ka mit haa a aki luai den a manghil joh theilou kahi dante ka geen a, ka mit ka siin chiang a mu paipai kahi daan te ka geen a tuochiin aka nu’n aw dam tah in ahing heem a ahing haa muan hi.

Tuo jaan a ka Nu’n ahing he neem dante a thuteng tengteng thei non sih nanleng tuni tan in ka bil haa a amang thei nai sih hi. Kanu’n ahing neem nate jal in ka lung a muang ah nuam tahleh muang tah in ka imu thei ta hi. Ahin atuung in vang tua zaan a Kanu hing heneem dante, ahing jaw dante leh kei ma a lung muantheina,jau nonlou a ahing koi thei dan te, a kam sua te a lung muan huai daan, Itt tah a ahing kep dante leh jau leh lugmuanglou a ka um ding ahing phal lou daante, ahing concern daante leh a thupi daante ka theisiam pai nai sih hi. Ahing khual daante ka geen siam thei sih a geen kim thei leh geen chiangthei in ka ki koi sih a, ka tuah dan te leh ka geen khiat daante ka tekah chiang in kikhia kasa a ching laa ka saa a … ka thei mama a lah ka geen khe thei sih a ka geen kha thei sih hi.tu chiang in ka thei sam panpan a ka theisiam deudeu hi. Tuachiin, Kei Nu bang Nu dang um ding in ka tuot sih hi. Jong ka gingta sih a dih ding in jong ka ki koi a ka ki koi nalai a kaki koi nalai ding a kaki koi den dinghi.

A kum tawp lam ahing tungta a, ni khat bu vuo a tha chiel ding(bu sat ding) ka hi uh chi ka thei a ka tha a lawp mama hi. Pasian jal a lou jong ki kuan guge sam lou ahi man in ka nu ka pa ten hing theisiam in ka thalawp na bang in phal tah in ahing kuan sah uhi. Kei mai hilou in ka lawi leh ka paiten jong ahing thalawp pi mama ua ka bawn un ka kuan ta uhi. Na lah ki sem thei nailou ahiman in sunlai in Lawi ching kawm in Thuivai ah ka va ki mawl ua, sun nisat lai tah in ka va kisil tadi laijang uhi. Tamkhawp pha kahi man un kaki mawt thutuah ua, tui jap thei tahtah jong umlou pi in Tuilii lam ka nai tamawh uhi. Tuilii ni kikal a a geng lai tah, tui hat nalia tah a a lui ka kaan sawm ua ,bangma jauna ka nei vateh sih uhi. Tuilii geng laitah ah suang pheng lianpi khat a um a a tung lam lah thuh pi a hia, anuai lam jong mautawn tum khat ahi hi. Tuilii mai hilou in Suang kuo lian mama jau huai pipi jong um ahi nalai hi. Lui gal kai ding chiin suang khat a pat ki diang in a gal ka baw tahi. Ka tha in joujou nailou hiding ahiman in ka gal kai jou sia ,tui in ahing taw suh ta hi. Tuachiin jau seng in ka phe liplep kei a ka ki mai a kaki dinga a tui ka beng a, Tuikia suah man dehtah kahi tahi. Tuachiin ka lawipa khat in thakhat in bangma jong geel non sese lou in a hing baw suh ah, ama kei sang a lian jaw ahi man in a hing hunk he jou a a paam lam ah ahing sep khe tou jou hi. Hinanleh ama jong keima bang a tui jap theilou ve ahi man in a ke kia ta hi. Khat diang suh kia in a baw kia a ki man tuo in a nini un tui lii lam juan in akisual abang suh ta gel uhi. Bawl ding theilou in ka et thaw tamai uhi. Ka ki ngaw tua ua , ahun khe ding in ka ki sawl tuo chiat ua, ka ki kou haw ua ka peng jah chiat uhi. Bawl ding theilou in ka ding gaw chiat uhi. Thakhat in a hut khiat ding dank hat ahing ki lang hi. Kaki mai a ka paam lam ua Ngakuai khai ten a nuasia uh a ngakuai chiang uh ka mu a ka hah suh a ,amau gel in ana man ua tua chiin ka ki hunkhe jou nahnah uhi. Ashi sa thoukia bang in kaki ngai ua koima a ham a phun um lou in lou lam ka juan chiat ta ding deng uhi. Ka kha katam jong ka chi ngam vaya sih uhi. Tua hun laitah in vang geen ding a tawm mama hi.

Tuo jouin bawl ding ka lei sui jel ua, ka Gang te khat hing sawl na bang in lou gei a bual ka va the kia ua,ka lim mama ua bang teng ka manghil siang uhi. Kaki gintat sang un leh ahing ki gintat sang in ka tam man mam ua em thei ten gem in ka ki hawm dil dial uhi. Bu satte a man un thachial me Uisa thah deu mai a ki huan ka ne ua giva tah in Inn lam ka juan chiat ta uhi. Nitah ahinghi in Sunlai aka tuikiah uh ka hing gel khe doh kia a, ka dip ahing kaw tha hi.Ka mitha ten ahi bang bang in a mu kia a ka dip a dap vawt hi. Kaki ngai tuo a ka jau deu deu a ,ka ngaituo tan in ka jau ta sem hi. Thakhat in sawtpi lai a ka paa sui lai uh ka hing gel khe kia a KANU ka lung ah ahingkilou kia a tua chiin silt eng ahing hoi pai tah hi. Tuonia pat in kei leh kei a hunt ah a ki ha muan daan kasiam ta a, jau daan ka siam ta a, dip kuat daan ka siam ta hi. Ahin a jua thei lou, a dip ko theilou leh along bawl a amm tat lawmlawm vangka hi liang sih hi.

Laa phuah tun ‘Hau dan ka Siam ta, Zawn dan jong ka siam ta, ahing jilsah tu Khris Jesu jal in’ a chi bang gual in KANU jal in sil teng teng hui liang sih nanleh bang jat ahiei khat puah dan,lah dan,san dan ka siam ta a KIPAH THU ka gen hi. Ahin Pasian Thugen te geen daan hileh Tahsa leh Sisan a um aki hi nalai man in khat vei vei chiangin sil ei dei bang lou tah, I ki nep lou bang tah ahiei I pomthei lou bang a ahing um a I giintat lou bang ahisihleh iki nep lou bang tah a hing um a hing pai chiang in I mihing hiina ahing pawt khe jel a puah daan,saan daan a haa a, a naa a, aki laa khial kha dehdeh jel a I lah khial chang jong a um a tuachiangin eime leh eima ki gawt khat I suh jel uhi. Kaki pawh na lou in tuni tan ah,maban ah vang thei sing,Pasian jal in Kanu hing thuhil n ate leh ka neu thu mangmaw a ka thei ka tuah khah tamlou te jal in sil bangkim hi va ya sih nanleh bang tan ahiei khat, a tam jaw tham chi vang, pawsiam thei nalai in ka ki thei a Kanu tung ah ka lung a dam hi. Maban ah jong buaina te ahing tung chiangin Kanu leh Pasian jal a PAwsiamtou thei jel ding ka ki neem a ka Thuumna jong ahi hi.

Read more...

TUNNU ITTNA

Sunday, May 11, 2008


Mother's Day

By APRIL VITELLO,

Associated Press Writer
On this 100th anniversary of Mother's Day, the woman credited with creating one of the world's most celebrated holidays probably wouldn't be pleased with all the flowers, candy or gifts.
Anna Jarvis would want us to give mothers a white carnation — she felt it signified the purity of a mother's love.
Jarvis, who never married and never had children, got the Mother's Day idea after her mother said it would be nice if someone created a memorial to mothers.
Three years after her mother died in 1905, she organized the first official mother's day service at a church where her mother had spent more than 20 years teaching Sunday school.
Today, the former Andrews Methodist Episcopal Church is the official shrine to mothers around the world. On Sunday, the shrine will celebrate the 100th anniversary, giving each mother attending a special service a white carnation.
The shrine also serves as a "reminder to the accomplishments of these women and to the issues mothers still deal with today, trying to do the balancing act of being everything to everyone," said Cindi Mason, the shrine's director.
According to the U.S. Census Bureau, there are 83 million mothers in the United States. More mothers now work out of the home and the number of single-mother households has tripled to more than 10 million since 1970.
What has allowed Mother's Day to become celebrated on the second Sunday in May in 52 countries is "everyone has a mother," said Sally Thayer, a trustee of the International Mother's Day Shrine in Grafton. "It's a wonderful thing to celebrate."
Jarvis' devotion to and her fierce defense of Mother's Day could be tied to the feeling that "a certain era was passing and mothers like her mother were becoming fewer," said Laura Prieto, an associate professor of history and women's studies at Simmons College in Boston.
By all accounts, Jarvis' mother Ann was a community activist who worked to heal the divisions in north-central West Virginia following the Civil War, and to promote improved sanitation by creating Mothers Friendship Clubs.
"I would love to be like Mrs. Jarvis," said Olive Dadisman, who operates the Anna Jarvis Birthplace Museum in nearby Webster. "She was a soft-spoken, gentle woman, but she could convince the devil to give up his pitch fork."
West Virginia became the first state to recognize Mother's Day in 1910. President Woodrow Wilson approved a resolution in 1914 marking the second Sunday in May a nationwide observance.
"Mother's Day was meant to be — and still is — a celebration of a nineteenth-century ideal of motherhood, when mothers were supposed to dedicate themselves completely to nurturing their children and making a cozy, safe home," Prieto said.
Yet, Jarvis became increasingly disturbed as the celebration turned into an excuse to sell greeting cards, candy, flowers and other items.
Jarvis became known for scathing letters in which she would berate people who purchased greeting cards, saying they were too lazy to write personal letters "to the woman who has done more for you than anyone in the world."
Before she died in 1948, she protested at a Mother's Day celebration in New York, and was arrested for disturbing the peace.
The National Retail Federation estimates that Americans will spend $15 billion this year honoring their mothers. Dining out is expected to be the No. 1 expense.
In the end, Mason said Jarvis was bitter about what the observance had become and "wished she would have never started the day because it became so out of control ..."
"But when you look at Mother's Day as being her baby of sorts, you can understand her protectiveness of it."
************ ********* ********* ********* ***
Source:
http://news. yahoo.com/ s/ap/20080511/ ap_on_re_ us/mother_ s_day_centennial

Read more...

soree

Sunday, April 13, 2008

bUaINa nGeNNNNN
Hai lawmte

TULAI BAWL DING TUAMTUAM A PIOMAW PIPI A UM JIAH IN BANGMA BAWLMAN SING EI .KI NGAISIAM VAI.

Read more...

Delhi Zo/Zou - Past Imperfect Present Tense Future Indefinite

Tuesday, April 1, 2008

Mimawl Ngaidan-Mitaangpi Ngaidan:


Katei,Tazen Aw!!! I bawn un,


Tulai i buaina te uh pi ka etet chiang in lung ziin huai kasa a,alangkhat ah Zumhuai,Thangpai huai leh Nuijat huai ka sa vatun hi.Bang jiah a ta diei?? I PuSa i suh Lungkimlou jiah ahileh I Suut jung biat kiah ding a pawimaw kin ahi.Na chi sih uh amah???


Gen gawpgawp talei....(a lungthah a um leh na tu ga att na hi chi kithei in leh hing mawsah daa mai in ). Ka mu daan in "EGOISM"- "CREDIT KI TU THEI MAIMAI"-"EMOTIONAL DETECHMENT"- "SELF JUSTIFICATION"- "GROUPISM "-"EXCEPTIONAL LOTALTY/SUBMISSION"-"PRE-CONCIEVE NOTION" chite leh a dangdang te inei leh vom khah leltah jiah uh ahi chi ka mu hi. A dih kimsipsep lou tawp in jong a dih na bei sih van a pang khat beh dat kha teitei va chi ngaidan khautah ka nei hi. Imitmaw na te i khotaang hinkhuo a ing puilut(introduce ) jiah a tam bang lawmlawm a i buai ua Penglam suthei i bah uh hi in ka mu hi. Ahi tah leh bang law a hoi atai??? Who will bell the Cat?? guta man ding a guta ma i sawl ngai lou ding amah?? A jiahpen gutan a guut tat pi pa a thei hi.A dih nai??? Then,who would bw that rats?? Guta man ding in guta sawl in a nini un hing gu khawm kia taleuleu uleh bang law kia ding?Delete di maw????? Bang????? To catch the rat here , i see that the cat factor would not do here. So,another rat is needed to trap the rat(s). Ahoi pen ding a kamu in -let them Adimit and confess- abangabang hitaven. Say"I am the RAT".


I geensa tah mabang in Where Integrety is not for sale,Pardon is only and the only most most glorious revenge. An eye for an eye will mwkw the whole world go blind MK Gandhiin ana chi hi.II Kor. 5:17 ah "....old things have passed away;behold,all things have become new" a chi mabang in I "Past Imperfect" pen nuosiain mang hil in,I"Present Tense" pen a pat in i "Fiture Indefinite" pen "FUTURE PERFECT" ahi thei na ding in "a dihlou ngentang ihi" chi pom(admit )chiaty in Lemna leengpa,itna Mangpa a Minam ZOU sung a ahing lut thei na ding in .... tah Tapa Ka pa Tapa chithei chiat lei i chimul leh i bangkhat mul khat jong ke ding in ka gingta sih hi. History i sim sim in History in bang ma ahing hilsih chi i thei ma bang in thei in Past imperfect leh Present tense pen deny mawngmawnglou in hilei a lampi hingumpan ding hi.(na gintaat louleh etkhiat thei ahi). I mawt lam uh ki thei in ki pil kiukiau in kijobou vai,mi a maw i chichi sang un hileh i nahlaw peh jo nabou va.
Ban ah Delhi a i mipil i mi siamte Nu le pa te lah a Samari Tangvalpa bang ki um kingkeng lou ahi dan jong thei vai.Pha tuom ngai i ki sah ten vang in Siampu pa leh Levi(siampu nam? pa bang a i phal a ki lia lai a phoh sawmlou a lampi paamlam a pel te ihi dan te mang hil chi/huai hilou ahi hi.Siampu tetoh ki eh ban i hi dan jong pom kia thei leibang a chi kia sawnsawn de aw?????????????? Lamgei a i pel jiah a i phoh lou ma ahi.Time will heals chia i ngah mai uh ngai talou ding amah?? Alampi umsun a diei???? No blame game and indeginous kin card please..... i taan ngam ngai ahi. Ki ittna pen mantawm lieilou ahia,a man pen sumleh pai,sana leh dangka leh nguin leh kham a leithei hiou ahia ,a man a tam a tampi i piah uh ngai ahi.


A lampi dang a um nadiei??????


Zou/Zo Tal

SHANG SAMTE

Read more...

Monday, March 3, 2008





THE JOURNEY OFsMOKE IN iNDIAAND ITS IMPACTS



Shang Samte


VHAI Voluntary of Health Association of India in a paisa Feb,25,2008 ni'nTimes of India Page 11na ah tep-leh-muomt ungtang thu a solkal lam a pat a thusuo khat poupou a ki bawl chiang in khaudeu ahilouleh thudihte hangsan tah a suo dingin Minister honkhat min tuong sah in ngetna(appeal)bawl uhi.Viz.Pranab Mukharjee-External Affairs,Kamal Nath-Commerce Minister,Priyaranjan Dasmunshi-Parliamentary Affairs Minister,Jaipal Reddy-MoS ,DrAmbumani Ramadoss-Health Minister leh Oscar Fernandes-Planning and Policy Implemention Minister teng mintuomg in bawl uhi.

Tam Appeal in agenna ah Health Warning khautah/kichiantah ahilou chiang in mipi ten thei siamlou leh ngaisah lou in ngaudau uh chi hi. Tam in agen ut pen ahileh Zatep,Dummuom, muomthei chite in mihing hinkhuo ah siatna tutdan etsahna khatteitei tawh pia in hilei mipi ten a hoilou dan thei siam uh heh china ahi. Etsahna ding in Zatep tepin Cancer piangsah a,Dum muom-muomthei in kamsung ah Cancer natna piangsah hichimai lou in A lim tawh ahisihleh tuopa-tuonu jong hichi ta ki chi joleh kingai khawh panva chi ahi.

Igamah tep-leh-muom a siangthou sitset Innkuon simding chilei i khutjung in jong dawl leh kilawm hi. I pu i pakhang a pat in Tuibuh, Zabel,Dummuom,Dumphuol,Buh chite tawh khangkhia te i hi uhi.Tuoban ah tulai khangtha te lah ah Gutkha chi tuomtuom-Talab,Sikhar,Dilbagh leh adgg te, Khaini,Raja,Zarda,Zatep chite ki haa chiin mama hi.I pu I paten a tui buh dummuom te uh a taisan nuo un ei khangtha ten tuo te sang ahatjo hoiloujo te ah i luttou uhi.Tawpsan thei lei vang hoi mama ding dan ahi.Tulai in koima asiang thou sitset um sih ki chi leh juou ban a hi ding in gintat a huai hi. Tam tepleh muomthei te bang ma a i selou vangin i muomthei i Za tep a umlou chiangin i um ngim thei mawh sih uhi.Tam mai hilou in I damtheina jong nahpi in susie/kha a i sum leh pai jahna /zah dan tan pha jong subuai thei hi.Etsahna ding in- Tng 100 note(kawng kang khat) na nei khu na gilkial na dangtah nin singpi hai khat aheai bang a hiei khat lei na ding in pam maina sa a,tuosang in na gilkial na dangtah nathuoh ngap jaw hi.Hinanleh na Zatep/Muomthei ahing bei chiang in bailam tah in ki ngaituo kia sese lou in na sunen pai nmai hi. Dihna maw???

Indian Council of Medical Research te sui dan in Tep leh muom thei te jiah a natna khawh deu teng maimai jeen na in India ah kumteng in Tng.30000 Crore bang beipha hidan in suikhia uhi. Tamsum kiseng ahileh Tep leh muom thei te a ki pat a Khasana(revenue) kimu teng teng sang in a leli(4) in tamjaw chi uhi.Tuoban ah India ah zatep jiah maimai in kumteng in mihing million khat phial in kum 2010 tan ah shi law hi chi World Health Organisation (WHO) in genhi. Zatep jiah a piang khia natna lian deu thum -tt.Cancer,Coronary Artery Disease leh Chronic Obstructive Lung Dieseas te etkolna maimai India ah kumkhat in Tg.30800 Cr bangbei ding a hisap ahi. Tam Jatep Duommuom/muomthei jiah a India a misi khu AIDS,Lampi a tuohsia(Road Mishap),Zu leh khamthei ashi tengteng kigawm sangin tam jaw chiin Indian Medical Association(IMA) in gen hi.

India ah Tabacco Products a pat a Exise Tax kimukhia in Tax kimu khe tengteng lah a 3.7% vel maimai thawpha a,India a zakung pou teng lah a 15% vei maimai Ciger bawl na in kijang hi.Tuoban a Zatep tep ten Exise Tax kidawng khia azaa lah a 85 tp.85% velpe pha uhi chi pen Rs.5181/- from Rs.6031/- .Khovel ah China in zatep bawl tam lam ah khatna la a (39.6%) Aban ah India ahi(9.6%).1980 lai in India ah piching Pasal 40% leh Numei 3% in Zatep tep uhi.1999 in Pasal 29% leh Numei 2.5% in hing keniam vanglah hi. India ah Mizo ten Zatep haa tep pen hi.Pasal 59.4% leh Numei 22% in tep hi. Ban-ah Meghalaya ah pasal 55% leh Numei 6.7% in tep kia hi.Manipur ah Numei 12% in tep a Harayana leh Kashmir ah Pasal 40% in tep a, Punjab leh Maharastra ah a Pasal zatep tawmpen hi.14% leh 13.3%.Tulaitah a ki mudan in tep leh muomthei chiing te lah ah School naupang kum 23-17 kikal te kah a ki chill na sang mamahi.Ban ah tam naupangte leh a a tawm thei pen a hisap in 17.5% in thamkha/khoikah chiat uhi.

Ei Zomi sung ah Pasal 60% leh Numei 9%vel in Zatep tep ua,pasal 10%vel leh Numei 50%ding vel in Muomthei muom uhi.Anini a thua jong um nalai. Ei Zomi te sung ah Paihte numei ten in zatep ha tep pen ding a tuot ahi.Naupang khangdawng nalai te lah a jong tam i theilou kal in sang mama ding a hi.Tamnah Tulai akithang-Guthka chi tuomtuom TALAB-SHIKHAR-DILBAGH-RAJDHABAR-SUPARI te leh Raja,Golden Khaini,Ciger,zardaleh zaa ha bawl diah uhi.

Ei Singtang mite lah a ahileh Zatep tuibuh Dumuom chite pen ipu i pa khang a pata i na chiinsa uh dan a lah ahia,hoi apata ki laa a bang chi hun lai aki pan ahiei chi vangthei jou ahi ta sih hi.I Pu I Pa ten Zatep tuibuh Dummuom chite pen Dawi leh Kau thu jiah pou,Thousi thou vai thuoh nawp jawh na ding ahisih leh ki ngainatna,ki neelna suhlatna ding vel pou in ana jang uhi. Nidang lai in Tangval in Nungah a hel chiang in tuo a Nungah hel in hope a piah leh a tuibuh umta ah tuibuh a thui thei bang ding a ki tep a dim tahin a na thal piah jel hi.Tuibuh Umtaa nei ei Singtangmite mai a hiding in gintat a huai hi.I Zougam a ahingkipat dan thei hisih nanleh I gam-India a Meikhu khuolzin dan tam a neiy a bang a thei ahi.

1960 in Portugese Sumbawlten India ah Zanaa/ zate ahing polut uhi. Adil Shah of Bizapur in 1905 in Emperor Akbar leh a siamangte Buh/Hookah Suangmantam a ki jem a present a tuona kipat in India ah Buh/Hookah ahing kithang pan hi.Tuojou sawtlou in Emperor Jahangir in 1617 in Kani(opium)tep ahing kham hi.(Amapa ngeijong Kani tep mi ahi.) Tam ahileh India khangthu a ding a Anti Tabacco Law masapen hi ding a tuot ahi.1771 laiin igam a ki thangmama kha BERI tungtang thu khangthu achiamte khah in ana um tham tadaih hi.

1906 in Imperial Tobacco Company of India(ITC) in amasapen ding in Monghyr,Bihar ah Tobacco Factory ana lam ua,tuochiin 1912 in Indian Ciger Brand masa pen SCISSOR chi asiamkhia uhi.1948 in Sarder Bhopinder Singh Mann,Constitutinal Member khat in India in adanbupi a Article 14 na(Fundamental Rights) pansan a tam Tep leh muomthei silte lah khiat/kham ding chi ngaidan ana kumkha a hinanleh a Member pi ten ana lemsah pi sih uhi.Tuojou sawtlou-1975 in Cigerettee bawmte ah Health Warning (smoking isinjuriousto health) chituonsah pat ahihi. Ciger Company lian mama khat Malboro ngel ah lian deu in SMOKING KILLS chi a tuongsah veuvou uhi.Tumasanglai in Cigrettee bawmte a Zatep jiah a tuop kisia limtuon sah ding chithu agingkha a adang khat ah Lugu hawm lim tuongsah ding chipawl jong aumhi.

1990 in Public Building leh Air Conditioned transport te ah Zatep tep aki kham a 1999 in Railway Ministry in Station te a zatep/tobacco products himhim juah ding a kham a,tuop ban ah Kerela State Solkal in mipi ki punkhawmna munte a zatep tep in Constitutional Right to Life a kal/bawsia hi achi uhi. 2000 in CableTV te aTobacco Products himhim Advertise ding kham ahi.A kumkia 2001 in Tamil Nadu gam Solkal in Khaini,Supari,leh Gutkha te akhah(Ban)ua 2004 in mipi um khawm na,Naupang kumchinglou kung a juah khait,Sang inn/Siamsin na Inn te kim leh pam (100 meters)a juah leh tam toh kisah a Advertisement tengtenga khah/kham hi. 2005 in Health Ministry in Film te a Tobacco Products himhim suo(depict) ding a kham hi.Tamkum ma in Zatep jongsang ,ahaivawt,a kulmutvawt Indian Super Star King Khan a chi jojen uh Shah Rukh Khan in zatep tawp san tang chin mipi te thei dingin geen maleh azou zou tasih hi.Haasa pet ma vang ahi hi.(Pu Khan,ki deh haa vat sam ma e maw ki du tuntun mai akale!!!!!!)Tam ma banglou deu in Aminthang veve Rajnikanth in zatep khawlsan in Siang ngiat (Chewing Gum)ahai vawt hi.Tu hunin (Delhi ah) mipi umna munlah a Zatepna tep a na vang a siat a ahingki matkhah leh Tng.600 liau dingna hi.A tungin Tg.100 ahi a, koiman angaisah/nahsah lou jiah a khansah a aum ahi.

Tambang lawm a kibuaipi- Silhoi lah hi vawtlou pi tawpsan chiat in I maitam chiat uah nuachiin kia non mawngmawng lou haltum thei chiat in hilei bang a siatna lawmlawma um diei???I damtheina lah hoivan I sumbawm jong ataw vang non lou ding aaaaaaaaaaaa . Sangam Zounoute aw ki panmawng mawnglei laa??????Haa vang haa mama ahi achi uhi.Nep tah leh zawthaw bawl dingvang ahi sih.(Achi ve uah)....Shah Rukh Khan sang in Rajnikanth pahtat huaijaw nasaiii?? Etton tah jo.

Courtesy:The Times Of India,25Feb.2008,Page 11
The OutLook 5th Feb.2007 Issue Page42-46.





Meanings:



tt-tuote
adgg-A dangdang
tp-tuopen
tng –Teng/cheng





Read more...

HI JO LEH

Saturday, February 2, 2008

……AHHHH AAAAAAAAAHHH…………………


1 I ki geensiat siat sang in kiphat dan khat pan thei jo lei

2 I ki nuoi netnet sang in ki tawisang jo lei

3 I ki lang bawlbawl sang n ki thuo dan khatsui jo lei

4 I ki thang siatsiat sang in ki deisah jo lei

5 I ki zumpi pi sang in ki panpi jo lei

6 I ki paam paipai sang in kihuai jo lei

7 I ki maw sah tuotuo sang in ki nghaidam thei jo lei

8 I ki selphouphou sang in awl nou in ki hil jo lei

9 I ki muuda daa sang in ki Itt jo lei

10 I ki gaal bawlbawl sang in ki innkuon bawl jo lei

11 I ngim ngim sang in baw suh gawp jo lei

12 I ki dap et et sang in ki gen khe lihliah jo mai leh


Bang a chi jaw de aw mawwwwwww??????????!!!!!!!!!!!!!!

__________________________________________________________

Read more...

MEETINGCHIANGA NATHEI DING POINT 20 MAIMAI


1 .A hun lap in tung in.
2. Touna nuom sui vateh sin
3. Agenda teng a geen sese ding china um tuonlou ahi.
4. Agenda khat poupou a a geen masa pen hi sawm sin
5 Midang te geensa gengeennon da in.
6. Manghil khah a um leh a thei khe tu hi sawm in.
7. Meeting bei masang in paisan lou sawm hamham in.
8 Thu na geen ding chiang in dingteitei in.
9. Na pai/nuosia teitei ngai ding ahi leh ki ngen masain.
10. Mimal huatna toh thugeen sin
11. Thu lang geen a ki dawm in.
12. Agenda kibang te ah din da konin.
13. Thubul/Silum dan theimasa lou in mawh san geen sin.
14. Thunuo thuma thei chian masa in.
15.Nangma mimal thu geen sin.
16. Ta tawm man na tutna ding enmasa in.
17. Na sang a lianzaw,tal tahzaw te hun awn in.
18. Kholai a na nuo geen geen sang in tun sung khia in.
19. Mundang midang kung ah geen kawi lele sin
20 .Nangmaleh nang ma ki laan siangthou masa in.


______________________________________________________

Read more...

ZU

ZU NA DAWN LEH



Aman ahing dawn kia veve ding hi.


Na sum na pai a dawn dinghy.


NA hun awng tenga dawn ding hi.


Na lung nopna adawn ding hi.


Na Ittna nei teng a dawn siang hi.


Nalung neemna tenga dawn dinghy.


Na vang tengadawn bei ding hi.


NA melhoinaa dawn dinghy.


Na thahatna adawn dinghy.


Nazumtheina adawn dinghy.


Na thuguh teng a dawn ding hi


Nadam sawtna a dawn ding hi.


Na van tung gam a tengadawn mangsiang kei ding a Aman ahing thunun ta ding hi,.

Read more...

Random thoughts

A NGAISANG HUAILOU NUMEI….


1 Mi hawnpi um na lah a aaw ki ja vasuai te

2 Mi tampi ann nehna a akuongkai/kham nukhia te

3 Lamgei pou a zun tha thei johjoh te

4 A geigei naa chil se te

5 Khuom chin teng a nap taat te

6 Ahe/lungthah chiang a ki sen paipaite

7 A lungkimlouna ki lang sah papate

8 Mi geen siat hat mama te

9 Zawl thu leh mi Innsung thu geen geen pai te

10 Sum leh pai a chitah loute

11 Veng leh Paam, Inn sah Innhang toh ki tuoh loute

12 Inn a phiat chiang a leng sah va juo te

13 Semtam lou a geen tam jaw te

14 Ding kawm a juntha a hamte

15 Sem veng vung a tawp pai te

16 Sun Ihmut hat/chiing te

17 Kuong a sawp chiang a ging sah valum te

18 Zunthah pum a mi houpi teitei te

19 Pasal ham tuu te

20 Khut jaang a Zul/Zawn tat te

21 Zing thou haa a maisuo gum toh thou nalai te

22 Ann neh masang a mechiam jatjat thei te

23 Za tep kawm a kholai vah te

24 Pasal puon sil nuom diah te

25 Siangthou lou, kichei uang a achin peh kauhkauh te

26 Inn nasem pai lou te

27 Kamtam a athei tengteng geen khe papa te

28 Kholai vahhat te/Poimaw loupi a Kholai ziingvah te

29 A hun leh a mun dung jui aki adjust theilou te

30 Biah Inn kai pailou,Thuumna nei theilou leh Thuum pailoute ahi.

Read more...

KA HINKHUO

'KA HINKHUO'
a memoir By Upa Nengkhenthang Samte
Who am I, who are my brothers and who are my families?
(I Samuel 18:18)

While Glorifying the Almighty God, our Lord, His guidance and benevolence throughout the past 25 years where He makes me serve Him in His Vineyard as District Secretary, Singngat Dist., MELC(Manipur Evangelical Lutheran Church) with His guidance and strength, I Also, give my regards to His Holy members of the Church. With the favour of my colleague in Singngat Dist., MELC, I was honour to have a Thanksgiving Programme for my humble service of 25 years as Dist., Secretary as a part of the 45th Singngat Dist., MELC Annual Session and the 43rd Singngat Dist., MELC Annual Session held at Zabellei Village. Again my thanks to the Church leaders and women Department leaders.

Also, I thank Singngat Dist., MELC, ELWA & LYF members of Singngat Dist., who inspite of all their hectic schedule spare their valuable time to make the event/programme a grand success. And, also to each and everyone. I assured that our good God will never make our efforts a vain.

Today, we condole again my colleague as Church elders/Deacon within our District namely – Upa Awnchinkhup, Kullian, Upa Khamchin, Mongken, Upa Zamkholam, Allusingtam, Upa Khupsuanhang, Muallum, Upa Thangchinkham, Singngat, Upa Ginsuankap, M. Lunmual and Dr. Upa Tongkhokai, Zomi Colony who was ordained with me to be Church Elder/Deacon, Rev. T. Doupu, Moderator who ordained me to serve Him, also Rev. PK Khama, Upa T. Donglam, Upa T. Khamkhozam, whom I worked with them from 1976 as Executive Member/ Standing Committee Member MELC Hq., Rev. Ginzapau who ministered my Holy Matrimony with my wife. They all had left for the Chelesterial City – Heaven, and I badly want them to be here with me at this moment. May their souls rest in peace with God.

I have faced many difficulties while I planned this programme. Many things like – will this programme will hurt God’s sentiment? Would God be pleased to have organized such an event. But then as it was a thanks giving time, giving thanks to Him and only Him, I was again emotionally comforted and safe. Not the least, I also faced many physical difficulties like finances and health. I was exhorted by my wife and that gives me strength when I’m down. Also, some of my family members- young and old, my eldest son Jamchinpau, his younger brothers and sisters, who are staying in different places, who will not be able to grace the thanks giving programme saddens me. But, when I realize that it was His blessings, I prayed to God and say ‘Thank You Lord’.

I thank my friends who helped me while making this programme and this booklet. My thanks again to Pu Liansuankap who prepared all the type settings of this booklet. Also my very special thanks to all my colleague from MELC Hqtrs., and UZO Hqtrs., India.

To be very sincere, during my 25 years of serving Our Lord, in Singngat Dist., I do not have any achievement, not even a single one to mention. The only thing that I have achieve will be my weaknesses & unworthiness in front of Him.

Lastly, things that makes me happy and content is that :

Earlier, we make Tuesday as Youth/Children worship service Day, then for the sake of our children who goes to school we make/change it to be on Friday.
In our Youth Governance, earlier we called our departmentals as Ministers which we called Secretaries today. For this I guess that my efforts was implemented when I was the General Secretary, MYCA.
Last but not the least, another point which please me was that ZYO (Zou Youth Organisation) which I co-founded with Pu Thongsuan and Pu Suankhanmang at Singngat, was now an active philanthropic organization for our tribe. And besides all this, my sweetheart Mrs. Goikhanman is also serving to the very best of her capabilities at Singngat Dist., MELC as Secretary, ELWA (Evangelical Lutheran Women Association) for 6 years and Chairperson for 9 years. Also, if God will she will be in His service as Vice-Chairperson till 2008. For this, I once again glorify His Holy name. Though we called ourselves serving the Lord, we did nothing – just nothing to please the Lord. Anyway, once again I would like to thank again everyone who helped me while I’m giving thanks to the Lord our GOD for his goodness and for leading me to serve Him in his Kingdom. Giving all the glory to Him in the highest, may the Lord be with us and may His blessing be upon us. Amen.

This is anEnglish Translation of KA HINKHUO by Upa Nengkhenthang .Released by Pu T Hangkhanpao on 9th December 2007 At Zabellei On Thangks Giving Progammee


Read more...

Thanks Giving

Thursday, January 31, 2008

Report on Upa Nengkhenthang in Pasian gamna kum 25 tan a sepna tung a Pasian kung a NUOMTHU GENNA vaiguon

Awlha ni kuoni, kum tulni leh sagi ahi.Tai khuo hing vah inPasian hoinate a thatha in kilang kia sawnsawn hi. Asiamsa Zu-leh- va leh sing -leh -suongte injong Pasian phat a A khutsuo ten a hoina sulang in Kipahhuai chilou ngal geen ding umlou hi. Tamni pen nidang teng sang in hoidiah hileh akilawm a,akipahhuai diah khawl hi.

A 45 veina Singngat District PaPawl Kumkai Khawmpi leh a 43 veina Singngat Dist.Nupawl/ELWA Kumkai Khawmpi kigawm Zabellei khuo ah Hattuom misiangthou ten jang/mang uhi. Zabellei khuo ahileh Singngat apat mal lam tai 3 vel(5 Km Approx.) a nai ahi. Tam khawmpi kigawm te pang bel inSingngat District sung a um hattuom misiangthou ten a seppi uh Upa Nengkhenthang Samte,Chief of Zabellei,in Singngat District MELC tungtawn a Pasian Mangam na a sepna kum25 a chinna tung ah (Lai att /Secretary pan mun ah) Pasian kung a nuamthu genna vaiguon jong a um hi. Tam vaiguon ahileh mi khenkhat ten theikhial in Secretary Silver Jubillee LAWM sa kha uhi. Tam ahileh a lawm hilou in chinglou leh hatlou tasam hinanleijong tuote hing etsah lou a kum 25 Laiatt a ahing pangsah jiah a NUOMTHU GENNA ahi jo hi. Pasian in thupi na teng teng tang ta hen. Tam vaiguon ah ahing piahsa leh Aneisa ,A gualjawlna toh nuam seng in Annjaluina jong um hi. District in Vohtal tuh Sagi ding vel khat a pang a ,Upa Nengkhenthang leh a innkuonpi ten bawngtal kang lianmama khat in pang uhi. Tam vaiguon ah Upa Nengkhenthang in a gel “Ka Hinkhuo” kichi laibuta khat jong honna um a ,tuobanah Uap pa’n a seppi District sung a upa tengteng kung ah Badge(name plate) a min chiat uh ki gial piah na jong nei hi. Tam vaiguon ah Pasian hoina te ki phawl khe thatha in Thupi na kipia hi.

Vaiguon ahileh Zinglam nai 10:30 chet in ki pan a, Vice Chairman Singngat District MELC in puitu hina laa hi. I Sam.18:18 na sim in Pa Haukhanlal Chairman SD/LYF in hunpatna nei hi. Missionary tawikhawm lah na um a ,Upa Zamsing Muallum in Pasian kung ah latna /appkhiatna nei hi. Tawikhawmte latna nei ahi jou in District Superintendent Rev.M Nengkhanlal M.Th in Upa Nengkhenthang Secretary SD/MELC kum 25 tan puipa kung ah Nuomthu tutna leh Thuumsahna nei hi. Tuojou in Innsung mite-Tate, Naute Mouteleh adang dang a pat pahpiahna um a abanban in silpiah piahna in jom tou detdet hi. Tuojou in Pu T Hangkhanpao MLA Singngat in Upa Nengkhenthang in a bawl/gel “KA HINKHUO” chi laibuta honna Nu Mandeiching khut a pat sang in nei hi. Laibuta hon ahijou in mipi te lah a hawmjah in um pai hi. Tuo jou in Upa Nengkhenthang a pat thu gena in ajom tou ngal hi.

Aman a genna ah “Pasian naa kum 25 sem kahi ki chi nanleng jong Pasian Lungdamna ding ,Ama maipha ka sui thei na ding in Tami bawl ing ,tam semkhia ing chi ding bang ma kanei sia, ka chitlou na leh ka hatlou na mai maisuon dingkanei giap hi” a chi hi. Tuoban ah tam vaiguon pichin thei na ding a pang teng teng –sum leh pai,tha leh jung leh Thuumna leh adg. teng kung ah akipah thugen a, a diahdiah in Leivui lah a pat a kai tou a tamtan tun pa I biah Pasiang kung ah Nuomthu tutna leh thupi na teng teng pia hi. Upa Nengkhenthang in a thugen a jawjaw in Zabellei LYF tea pat in Rev.SK Manlun laa phuoh “Mangpa kei koi ka talawm ei?Ka Innsung mite koi atai? Hing suikhiat sah in...” chi laa siamtah a asah uh ngaikhiatna um a koimapou ki tai chiat hi.

Tuochin Rev Dr Ginkhanmung Elect Bishop-Executive Secretary MELC Hqtrs a pat in thu gena ngai khiatna ahia, agenna ah, Tam bang sil/hun pen a vaang mama sil ahia Kipah huai ahi chi a geen ban ah maban a hat josem a sem tou jel ding in hanthawn na jong nei hi. Tuoleh The Women Behind chi jong genkhiatna nei a ,tuonah Upa Nengkhenthang pianna Anu ,Pi Ngaizachiin leh a lawinu Upanu Goikhanman te pulahna nei hi. Executive pu ahileh a Lawinu Pastorpi Mawiniang ban ah ELWA Hqtrs lam a pat Women Promoter Nu Nianhneiching leh Talent Secretary nut oh tam khawmpi siim ding mawngmawng a hing kuon ahi uhi.Tuojou in Pu Liansuonkap General Secretary UZO Gen Hqtrs India cum Secretary Zomi council a pat in thugenna um hi.

UZO Hqtrs. lam a pat a thugenna ngaikhiat ahi jou in Pu T Hangkhanpao MLA Sgt AC a pat thu gena in jomtou pai hi. MLA pun a thu genna ah Politician te leh Hattuom lamkai ten Pasian khawmpi te kum tampi I man khawm thei lou uh a daahuai dan te geen a tu a tam bang a khawmpi a I ki suhtou thei uh kipahhuai a sah dan gen hi. Tuoban ah maban a pan lah ding dan tuomtuom te genna jong nei hi. Tuoban ah Singngat District MELC huongsung a um Hattuom tengteng kung a Solar Lamp Set khat chiat piah ding a chiam ban ah Hattuom Upate tengteng Puonsan silsah na jong nei hi. Tam teng ban ah Zabellei khokiim khopam a um khuo dang Youth Club teng teng kung ah jong Football khat chiat leh Volley ball set khat chiat pia hi.

District Superintendent, MELC Singngat District Rev. M Nengkhanlal in nuomthu genna(vote of thanks) genna a neijou in ‘Mangpa loupi pen ,Kahing pahtawi uhi” chi laa mipi ding in kisa a Vaiguon khahna ,Guolzawlna Thuumna leh Annkuong Thuumna Upa Khamkhansuon Allusingtam in nei a vaiguon khat vei jaw ahi phot ta hi.

Tuojouin Pasian guoljawlna tang in Nitahlam nai 3:00 in mipi’n ann kuong immna ki nei a niang leh tai tah in kine hi. Amin loupi I phat hi.

Mangpan thupina tangta hen.!!!!!!!!!

Read more...

My Blog List

  © Blogger template Newspaper by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP